Davranış bozuklukları; çocuğun çeşitli ruhsal ve bedensel nedenlere bağlı, iç çatışmalarını davranışlarına aktarması sonucu ortaya çıkar.
Peki, çocukların davranış problemleriyle nasıl baş edilir?
Psikoterapist Kevser Orak, konuyla ilgili önemli bilgiler paylaştı. Çocuğun sergilediği bir davranışın problemli davranış olup olmadığını tespit etmek için aşağıdaki sorulara cevap aramalıyız.
Tüm sorulara ‘evet’ cevabı veriyorsak ortada problem yaratan bir davranış olduğunu söylemek mümkündür.
Çocuğun öğrenmesini engelliyor mu?
Çocuğun yaş düzeyinin gerektirdiği gelişim özelliklerinin dışında mı?
Diğer çocukların öğrenmesini engelliyor mu?
Sosyal ilişkileri ve etkileşimi engelliyor mu?
Çocuğun kendine güvenini olumsuz etkiliyor mu?
Çocuk için tehlikeli mi?
Diğer çocuklar için tehlikeli mi?
Yetişkinler için zararlı ya da tehlikeli mi?
Davranış sıklıkla sergileniyor mu?
ÇOCUKLAR NEDEN PROBLEMLİ DAVRANIŞLAR SERGİLER?
Çocukların problem davranış göstermelerinin altında yatan en önemli neden ‘görünür olma çabası’dır.
Çocuk ebeveynden yeterli sevgi, ilgi ve desteği görmediğinde; kendisine yeteri kadar zaman ayrılmadığını hissettiğinde dikkat çekmek için problemli davranış sergilemeye başlar.
Çocuğunun problemli davranışı karşısında panikleyen aile, çocukla daha fazla ilgilenmeye başlar ve çocuk amacına ulaşmış olur.
Bazı durumlarda çocuklarda gözlemlenen problem davranışın altında çocuğun içinden çıkamadığı bir ruhsal çatışma olabilir.
Çocuklar; ayrılık, boşanma, bir yakının kaybı, istismar, göç, aile içi şiddet, okulda zorbalık vb. gibi ağır durumlarla baş etmekte zorlanırlar ve farklı davranış sorunları gösterebilirler.
Çocuklarınızın davranışlarındaki ciddi bir değişiklik (uyku sorunları, yeme sorunları, alt ıslatma, agresif davranışlar, kaygı sorunları, anlamlandırılamayan okul başarısızlıkları, içe kapanma gibi sorunlar) onların iç dünyasında yolunda gitmeyen bir durumun yardım çağrısı olabilir.
PROBLEMLİ DAVRANIŞLAR KARŞISINDA NASIL DAVRANMALI?
En önemli aşama çocukla doğru iletişim kurmayı öğrenmektir. Onu yargılamadan, önemsendiğini hissettirerek olumlu bir iletişim ortamı sağlanmalı; çocuğa bu davranışla ilgili neler düşündüğü, problemli davranışa yönelik neler yapılabileceği, bu davranışın onun hayatında neleri değiştirdiği, bu davranıştan vazgeçmek için nelere ihtiyacı olduğu sorgulanmalıdır.
Ebeveyn, çocuğa sık sık onu ne kadar çok sevdiğini, onların hayatındaki önemini vurgulamalı, çocuk problemli davranışa rağmen koşulsuz kabul edildiğini bilmelidir.
Çocukla birlikte kaliteli zaman geçirmeye özen gösterilmelidir. Problemli davranış evde sürekli gündem konusu olmamalıdır. Çocukla görüşülen bazı özel zamanlar dışında evde, özellikle de başkalarının yanında, bu konu ile ilgili konuşmamaya özen gösterilmelidir.
Çocuk, evde bir birey olarak saygı göstermeyi bilmeli, ona da saygı gösterilmelidir.
Azarlamak, bağırmak, vurmak, susturmak, tutarsız davranmak çocuğa saygısızlığın göstergesidir.
Her çocuk ayrı bir birey olarak ele alınıp fikirleri sorulmalı ve fikirlerine saygı gösterilmelidir.
Ebeveynler kendi davranışlarını mutlaka gözden geçirmeli ve çocuğun bu davranışına model olabilecek bir tutumları olup olmadığından emin olmalıdırlar.
Tüm bunlara rağmen başa çıkılamayan durumlarda mutlaka bir uzman yardımı alınmalıdır.
Psikoterapist – Çift, Evlilik ve Aile Terapisti Kevser Orak
HÜRRİYET AİLE
