Tarih boyunca insanların yaşamlarını değiştiren, medeniyet dediğimiz gelişimi sağlayan, hiç şüphe yoktur ki üstün düşünme ve eylem becerisi sahibi insanlardır. Üstün zeka; his ve duygular, düşünme ile sezgi ve ilham gibi beyin fonksiyonlarının yüksek düzeyde ve hızlı bir şekilde beraber çalışmasının sonucunda ortay çıkar.
Bu fonksiyonlar; çabuk ve doğru düşünebilme, yenilikçi üretkenlik, akademik kabiliyet, liderlik ile görsel ve uygulamalı sanat kabiliyetleri şeklinde karşımıza çıkar.
Dünya Üstün Zekalılar Birliği Başkanı Taisir Subhi Yamin üstün zekâlı çocukların keşfedilmemesi halinde normal zekalı hale geleceklerini söylüyor. O halde biz de üstün zeka belirtisi gösteren çocuklarla galerimize başlayalım..
1. Üstün Zekalı İnsanlarda Görülen Bazı “Erken Gelişim Özellikleri”
- Erken yürüme
- Erken konuşma, erken gelişmiş dil becerisi, akranlarına göre zengin kelime bilgisi,
- Yüksek enerji ve hareket özelliği,
- Çok hızlı öğrenme, çabuk kavrama ve algılama,
- Güçlü merak duygusu ve öğrenme ilgisi,
- Okumaya, araştırmaya ve bilgiyi edinmeye karşı özel ve fazlaca ilgili olmak,
- Hafızanın güçlü olması, gelişmiş bellek,
- Çevresine, objelere, olaylara ve olgulara fazlaca duyarlılık,
- Bağımsızlık,
- Çok ve anlamlı sorular sorma,
- Gelişmiş bir sorumluluk duygusu,
- Üstün düzeyde performans zeka özelliği,
- Geniş hayal kurma gücü, ayrıntılara yoğunlaşma ve inceleme özelliği,
- Gelişmiş mizah duygusu,
- İlgisiz gibi görülen şeyler arasında ilişki kurabilme özelliği,
- Kendini rahat ifade edebilme,
- Her hangi bir alanda özel üstün yetenekli olmak (resim, müzik, spor, matematik,sosyal vb. gibi…),
- İletişimi başlatma ve sürdürebilme becerisi
2. İstatistiklere Göre Üstün Zekalı Çocukların:
- % 99.4’ü hızlı öğreniyor
- % 99.3’ü geniş bir kelime hazinesi var
- % 99.3’ünün mükemmel bir hafızası var
- % 99.3’ü mantığını çok iyi kanıtlıyor
- % 97.9’u çok meraklı
- % 96.1’i bazen yaşlarına göre çok olgun
- % 95.9’unun mükemmel bir espri anlayışı var
- % 93.8’i önce bir gözlemleme yeteneğine sahip
- % 93.5’u başkalarına karşı merhametlidir
- % 93.4’ünün renkli bir hayal gücü var
- % 92.9’u sayılar konusunda yetenekli
- % 90.3’ü adalet ve dürüstlük kaygısı taşıyor
- % 89.4’ü bulmaca ve legoları rahatlıkla yapıyor
- % 88.4’ünün yüksek bir enerji seviyesi var
- % 88.3’ü işlerinin mükemmel olması kaygısını taşıyor
- % 85.9’u ilgi duyduğu alanlarda azimli
- % 84.1’i otoriteyi sorguluyor
- % 80.3’ü çok okuyor
3. Zeki Çocukla Üstün Zekalı Çocuk Arasındaki Farklar
ZEKİ / ÜSTÜN ZEKALI
- İlgilidir / Oldukça fazla meraklıdır
- Yanıtları bilir / Sorular sorar
- Sorular sorar / Sorular sorar
- Uyanıktır / Keskin gözlem yapar
- Verilen işi tamamlar / Projeler oluşturur
- İyi fikirleri vardır / Alışılmamış tuhaf fikirleri vardır
- Bilgileri özümser / Bilgileri manipüle eder
- Öğrenirken mutlu olur / Öğrenirken oldukça eleştireldir
- Kolaylıkla öğrenir / Verilenleri zaten bilmektedir
- Akranlarıyla olmaktan hoşlanır / Büyük sınıflardaki öğrencileri ya da yetişkinleri tercih eder
4. Üstün Zekalı İnsanların Gelişim Çağında Karşılaştıkları Problemler
ARKADAŞ EDİNME: Üstün yetenekli çocukların oynamaktan hoşlandıkları oyunlar, ifade edici dil becerileri, yapmaktan zevk aldıkları etkinliklerin arkadaşlarından farklı olması, arkadaşlarıyla aralarında bir engel oluşturmakta, onları arkadaşlarından uzaklaştırmaktadır
ALAY EDİLME: Diğerleri tarafından onay görmediğine ilişkin hisler çocuktaki izole edilmişlik duygularını arttıracaktır. “Bay/bayan beyin”, “öğretmenin yalakası”, “inek”, “Einstein” gibi etiketleme ve aşağılayıcı ifadeler üstün yetenekli çocukta kendisiyle ilgili yanlış bir şeyler olduğu inancını pekiştirici etkide bulunmaktadır.
ANKSİYETE, ENDİŞE VE KORKULAR: Kaygı, bunaltı ya da sıkıntı olarak da adlandırabileceğimiz anksiyete, duygulanımda kaygı yönünde artış olduğunu ifade eden korkuya benzer bir duygudur. Çocuk bunu sanki kötü bir şey olacakmış gibi nedeni belirsiz bir endişe olarak algılamaktadır. Üstün yetenekli çocuğun içinde bulunduğu durumdan haberdar ancak düşüncelerini açıklayamayacak kadar küçük yaşta olması, üst düzey empati kurma yeteneği ve normalden farklı olan istisnai hayal gücü; çocukta anksiyete, endişe ve korkuların gelişmesine neden olabilir
5. Genel Tanımlarla Üstün Zekalı İnsanlar: Hem Dışa Dönük Hem de İçe Dönüktürler
- Üstün zekalı insanlar hem dışa dönüktür ve hem de içe dönüktür. Normal insanlar bu olaylardan sadece birisine sahiptir. Normal bir insan ya dışa dönük bir yapıya sahiptir, ya da iç dünyasına kapanık yaşar, Zeki insanlar ise zaman zaman dışa dönüktür, zaman zaman da iç dünyalarına kapanırlar. Ancak bu olayı son derece dengeli bir şekilde yaparlar.
- Üstün zekalı insanlar son derece inatçı yapılı kimselerdir. Başarısızlıkta asla yılmazlar ve asla pes etmezler.
6. Bilgi Sahibi Olmadan Konuşmazlar
- Üstün zekalı insanlar bir konu hakkında bilgi sahibi olmadan konuşmazlar ve konuştukları konu hakkında derin bilgiye sahiptirler, bu nedenden dolayı da konuşmalarında inat ederler. Bu da onların ukala damgasını yemelerine neden olur.
- Üstün zekalı insanlar yaptıkları işe büyük bir tutkuyla, ama büyük bir gerçekçi bakış ile sarılırlar. Onların tutkuları yaptıkları işten vazgeçmemelerine, gerçekçi olmaları da uygun eserler çıkarmalarına neden olur.
7. Liderlik Ruhlarında Var
- Üstün zekalı insanlar lider ruhlu insanlardır. Genellikle her konuda söyleyecekleri şeyler olduğu için her türlü insana hitap edebilirler. Sevecen ve babacan bir tavırları vardır. Genellikle öğrenciliklerinden itibaren lider ruhlu özellikleri belirginleşir.
- Üstün zekalı insanlar rahatlarına ve sanata düşkündürler. Herhangi bir sanat dalı ile uğraşıyorlarsa başarılı olurlar. Rahat şartları da severler.
- Çok hareketli ve aktif insanlardır. Devamlı bir şeyler üretme ihtiyacı hissettikleri için bir yerde duramazlar. Bazen zeki çocukların hareketli olmaları hiper aktiflik ile karıştırılır. Bu nedenden dolayı ebeveynlerin dikkatli olmaları gerekmektedir.
8. Bitmez Tükenmez Enerjileri Vardır
- Üstün zekalı insanların diğer bir özelliği ise hem zeki görünüşlü olmaları ve hem de doğal görünmeleridir. Hem zekalarını belli ederler ve hem de çocukça bir yapıyla hareket ederler.
- Üstün zekalı insanların düşünceleri sıra dışı ve fantastiktir.
- Üstün zekalı insanlar büyük fiziksel enerjiye sahiptirler. Bu sayede kendini adapte ettiği konuyu tamamlamak için saatlerce çalışması gerektiği bilincine sahip olmasıdır. Bunun sonucu olarakta irade ve kalp koordineli bir şekilde enerjiyi temin için çalışırlar.
9. Evliliklerinde Problem Yaşama Olasılıkları Yüksektir
- Üstün zekanın evliliklerde problem nedenlerinden biri olarak görülebilir. Örneğin Einstein eşiyle sürekli kavga ederdi. Eşi normal bir insandı. Einstein’ın yaptıklarını anlamsız buluyordu. Eğer eşler üstün zekâlı insanları anlamazlarsa evlilikleri en büyük sorunlardan biri olabilir.
- Üstün zekalı insanlar rahatlarına ve sanata düşkündürler. Herhangi bir sanat dalı ile uğraşıyorlarsa başarılı olurlar. Rahat şartları da severler.
10. Dahi Kimdir, Deha Nedir?
“Dahi, karmaşığı yalın’a indirgeyen kişi” Ralph Waldo Emerson
“Dahi kar’ı düşleyen bir Afrikalıdır” diyenler de olmuştur.” Viladimir Nabokov
“Halk olağanüstü hoşgörülüdür. O her şeyi affeder, deha dışında.” Oscar Wilde
“Diğerleri için zor olanı yapmak yeteneğin belirtisi, yetenek için olanaksız olanı gerçekleştirmek de dehanın belirtisidir.” Henri Frederic Amiel
“Dehanın başlıca işareti mükemmeliyet değil, fakat özgünlüktür, yeni ufuklar açmaktır”. Arthur Koestler
“Hiç kimse dahi olarak doğmaz. Deha sonradan kazanılır” Simone de Beauvoir
Kaynaklar:
**http://www.tuzyeksav.org.tr/Uploads/pdf/tuzunak-savas–kim-ustun-zekali.pdf**
**http://www.elektrikport.com/universite/ustun-zekali-insanlarin-ortak-ozellikleri/8504#ad-image-0**
**http://www.tuzyeksav.org.tr/Uploads/pdf/yalcineli-melih–ustun-zeka.pdf**
**http://www.tuzyeksav.org.tr/Uploads/pdf/tuzun-anil–ustun-zekaya-eslik-edebilen-tanilar–(-asperger-sendromu-dehb-disleksi).pdf**
**http://www.tuzyeksav.org.tr/Uploads/pdf/sahin-huseyin-ustun-zekali-ve-ozel-ustun-yetenekli-cocuklar-23.1.2012.pdf**
**http://www.tuzyeksav.org.tr/Uploads/pdf/malkoc-tulin-ustun-yeteneklilerde-muzik-egitimi.pdf**
**http://www.tuzyeksav.org.tr/Uploads/pdf/gur-cagla-ustun-yetenekli-cocuklarin-karsilastigi-sosyal-ve-duygusal-problemler-ve-bu-problemlerin-cozumune-iliskin-oneriler.pdf**
