Alzheimer’ın en önemli belirtisi unutkanlık. Ancak başka bazı aksaklıklar da hastalıkla ilgili bir işaret sayılabiliyor. Bu alıştırmaları yaparak siz de kendinizi ölçebilirsiniz…
Yakın akrabanın veya sık kullanılan bir eşyanın ismini hatırlayamamak bunama veya Alzheimer belirtisi olabiliyor. 1 dakikada belirlenen bir harften 14 kelime üretmek, 3 boyutlu bir küp veya istenilen bir saati sayfaya çizmek gibi basit testlerle unutkanlığın seviyesini ve şeklini belirlemek mümkün olabiliyor. Memorial Şişli Hastanesi Nöroloji Bölümü’nden Prof. Dr. Türker Şahiner, unutkanlığın teşhis ve tedavisi hakkında bilgi verdi.
YER VE ZAMANI UNUTMAK
Beyin dakikada binlerce kez, “Ben neredeyim, ne yapıyorum” gibi soruların cevaplarına göre yer, zaman ve kişi üzerinden sistemi kontrol etmektedir. Basit bir testle kişiden hangi yıl ay ve günde olduğu ile bulunduğu şehir gibi bilgiler sorulmaktadır. Yer, zaman ve kişi bilgilerinden birinin yanlış olması bile büyük bir sorunun işaretidir. Bozulma önce zamanda sonra yer bilgilerinde yaşanmaktadır.
TUVALET YERİNE MUTFAĞA MI GİDİYORSUNUZ?
Yoğun iş temposu, stres ve teknolojinin günlük hayatın içine girmesi gibi nedenler zaman zaman unutkanlık yaşanmasına neden olabilmektedir. Unutkanlık, Alzheimer ve bunama gibi rahatsızlıklar yakın bir akrabanın ya da sık kullanılan bir nesnenin ismini hatırlayamamak gibi lisan belleği ile özdeşleştirilmektedir. Aslında erken bir bulgu olan lisan belleğindeki bozukluklardan daha önce ortaya çıkan belirtiler bulunmaktadır. Tuvalet yerine mutfak ya da evin farklı bir odasına gidilmesi, hatta rahatlıkla gidilebilen bir adresi tarif edememek göz ardı edilmemeli.
ALZHEİMER TESTİ İNTERNETTEN DE YAPILABİLİYOR
Alzheimer, bunama ve unutkanlık için yapılan bu testler doktorla yüz yüze yapılabileceği gibi internet üzerinden de uygulanabilmektedir. Testlerin mantığıyla hazırlanan 3-4 dakikalık oyunlar kişinin rahatsızlığı hakkında doktora bilgi verebilmektedir. Doktor hasta arası mesafe uzak olsa bile internet üzerinden yapılan bu testler ve anketler ile belli puanlamalar oluşturarak, unutkanlığı hastanın hayatını nasıl etkilediği belirlenebilmektedir. Alzheimer gibi ciddi hastalıklarda belleğin belli aralıklarla test edilmesi önemli olduğundan bu testler erken uyarı sistemi görevi görebilmektedir.
GÖZLÜĞÜN KAYBOLMASI DEĞİL BUZDOLABINDAN ÇIKMASI SORUN
Zaman zaman sık kullanılan eşyaların kaybolması günlük hayatta herkesin başına gelebilmektedir. Gözlüğün kaybolması veya boyunda asılı olmasına rağmen aramaya devam edilmesinden çok aranan gözlüğün buzdolabından çıkması rahatsızlık işaretidir. Basit testlerle unutkanlığın boyutu ve şekli belirlenebilmektedir.
HARF TESTİNİN SONUCU DA ÖNEMLİ
Özellikle Alzheimer kontrollerinde uygulanan harf testinde; hastadan kendisine okunacak bir dizi harfin içinde sadece “A” harfini duyduğunda elini masaya vurması istenir. 2 veya daha fazla hata sorun işareti olabilmektedir. Her harfte elini masaya vurma refleksi gösteren hareketler rahatsızlığın işaretidir.
SAAT ÇİZEBİLİYOR MUSUNUZ?
Erken dönemde öğrenilen bilgiler kağıt üzerine çizerken zorlanmak unutkanlığın derecesi ya da rahatsızlığın nedenleri hakkında bilgi verebilmektedir. İstenilen bir saati kağıt üzerine çizerken rakamların dairenin içine doğru dağıtılamaması, akrep ve yelkovan ayrımının yapılamaması, dairenin merkezinin seçilememesi gibi hatalar kişinin bunama derecesini gösterebilmektedir. Aynı şekilde bir küpün üç boyutlu olarak kağıda çizilmesi sırasında ortaya çıkan yanlışlıklar ya da çok uzun sürede çizilebilmesi dikkate alınması gereken işaretlerden biridir.
1 DAKİKADA 14 KELİME ÜRETME TESTİ
İsim belleğindeki unutkanlıkların yanında hafızada bulunan kelimeleri çağıramamak farklı bir belirtidir. Kelimeleri unutmayan ancak kısa sürede hatırlayamayan hastalar için 1 dakika içinde K harfinden kelime üretmesi istenmektedir. Testi uygulayan kişi kısa süre içinde beynindeki kütüphaneyi güncelleyebilmeli. 1 dakika içinde panikleyerek 14 kelime üretememek değerlendirilmeli.
