Ben bugün, dünyada aptallıklarından ders alıp, son 10 yıldır dünyanın en mutlu ülkesi sıralamasında hep birinci veya ikinci olan ülkenin Kosta Rika olduğunu öğrendim.
Şöyle ki; Önceleri sömürge iken, bağımsız olunca kendini şaşırmış. Komşularıyla ya da ülke içinde etnik ayrımcılık yüzünden bol bol savaşmış. Tam 150 yıl sonra akılları başlarına gelmiş. Ama bu arada iki darbe, kavga, kaos, komşularla ilişkilerde dengesizlik, halkta huzursuzluk, adaletsizlik, adam kayırma gibi, mutluluk endeksini düşüren ne varsa hepsini yaşamışlar. Konya ve Afyonkarahisar’ı birleştirin, o kadar yüzölçümleri. Nüfus 5 milyon. Sadece savaş ve sorunları değil, 112 de aktif yanardağları var!
Mucize değişimin ilk adımları 50 sene önce atılıyor. Demokrasi ile yönetilen bu ülkede başa gelen bir adam, “bir dakika ya, biz manyak mıyız”sorusunu sorup, yetkilerini akıllı canlılar olduklarını ispatlamak için kullanıyor. Ne mi yapıyor?
-Yasama, yürütme ve yargının asla bir daha değiştirilemeyecek şekilde ayrılmasını ve öyle kalmasını sağlayan kanunlar çıkarıyor.
-Dışişleri Bakanlığı’nın girişine kocaman bir yazı astırıyor;”Bu ülkede kuvvetler ayrılığı kesin bir şekilde uygulanmaktadır.”
-Sonra da komşularına ve bütün dünya ülkelerine bir konuşma yapıyor: “Arkadaşlar siz birbirinizi yiyin, kavga edin. Ben kapılarımı huzursuzluğa kapatıyorum, benden uzak olun. Sadece ticarette size muhatap olurum.”
-Akabinde bakanlarına “getirin bakalım bütçelerinizi, nerelere neler harcıyoruz” diyor.
-Ooo silahlı kuvvetlere ne kadar para harcıyormuşuz. Savaş yok, komşuların işine karışmak yok. O halde orduya da gerek yok, kaldırıyorum diyor.
-Dediğini de yapıyor. 50 yıldır kimsenin işine karışmıyor.
Bu tutumu ile de 1987’de Nobel Barış Ödülü alıyor.
Daha sonra iki adam parti kuruyor. Tüzükleri mutluluk üzerine olduğu için adı da Mutluluk Partisi oluyor.
Seçiliyorlar. Biri Başbakan, diğeri Millî Eğitim bakanı oluyor.
Mutlu olmak için ne mi yapıyorlar?
-Okullarda derslerin çoğu doğada yapılıyor. Çocuklar matematiği ağaç, çiçek sayarak öğreniyor. -İlkokuldan mezun olabilmenin bir şartı da beş yılda dikilmesi gereken ağaç kotasını tutturmak. -Finlandiya eğitim bakanı sık sık bu ülkeyi ziyaret edip feyz alıyor. (Biz Finlandiya’nın başarısını biliyor fakat esin kaynağını bilmiyoruz.)
-Yazılı ve görsel medyayı halkı aydınlatmak için kullanıyorlar.
-Aydınlar ücretsiz seminerler veriyor halkı aydınlatmak için.
-Orduyu lağvettikten sonra beş üniversite kuruyorlar, oradan gelen kaynakla.
-Halk doğuda, batıda ve kuzeyde başka diller konuşuyor. Üniversite mezunu her genç ise çok iyi derece İngilizce biliyor. Kimse kimsenin dilinin kaba ya da üstün olduğuyla uğraşmıyor.
-Doğa mutlak korunuyor. Ağaç kesmek, gecekondu, avm yapmak kesinlikle yasak.
-Evlenmek mi istiyorsunuz; 6 haftalık kursa gitmek zorundasınız. Geçemediniz, yine gideceksiniz.
-Anne-baba olmak mı istiyorsunuz, yine kurs. Çocuğunuzu içgüdülerinizle değil, bilinçli eğiteceksiniz.
-O kadar küçük bir ülke ki, dünyanın sadece binde 3’ü. Ama doğa ve canlı çeşitliliğinde kara parçası çok daha büyük olan ülkelerden çok daha önde. Dünyadaki bütün canlı çeşitliliğinin % 6’sı bu ülkede. 850 kuş çeşidi, 1200 orkide, 600 kelebek çeşidi vs.
Gelinen noktada;
– Halkın geliri, Avrupa halklarının 1/4’ü olmasına rağmen dünyanın en mutlu ülkeleri
sıralamasında son 10 yıldır 1. veya 2. oluyorlar.
– Kişi başı ortlama yaşam süresi 79.2 ile çoğu gelişmiş ülkeyi geride bırakıyorlar.
-Ordu yok, kavga yok, silâh yok.
– Halk adalete sonsuz güveniyor, kanunlar harfiyen uygulanıyor.
-Basın özgürlüğünde 2017 yılında 180 ülke içinde 6. sırada yer aldı.
-Dünyanın 2.muz üreticisi, ananas ve kahve de önemli yer tutuyor.
-O beş üniversiteden mezun gençlerin dijital ürünler tasarlayıp satarak ülke ekonomisine katkıları da tüm ekonominin % 24’ü.
50 yıl önce sordukları “biz manyak mıyız” sorusunu “değiliz” diye cevaplamış bir halk.
Öyle topraklarından petrol falan da çıkmıyor. Yeraltı kaynaklarından elde ettikleri bir enerjileri yok. Onlar da yenilenebilir enerji kullanıyorlar. Rüzgâr, güneş, su tüm enerji ihtiyacının tamamını karşılıyor. 2021’de bağımsızlıklarının 200. yılını kutlayacaklar ya muhteşem bir hedefleri var; karayolunda fosil (yakıtlı) araçları tamamen bitirmek.
*Komşuları Nikaragua, Panama iç işlerinde birbirini yiyen ülkeler. Bir tarafları da Karayip, Pasifik Okyanusu. Huzur içinde yaşayıp, saygıyla anılıyorlar. Orta Amerika’nın İsviçresi olarak anılan ülke, aslında oradan daha üstün. Çünkü İsviçre, kara para aklama, rüşvet vs. pis işler için kötülerin sığınağı olarak kullanılıyor. Oysa ki KOSTA RİKA,”yurtta sulh, cihanda sulh” ilkesiyle kuşların, çiçeklerin sığındığı bir ülke. Selâmı bile, “PURA VIDA (saf yaşam)”.
-Kosta Rika’nın bu özelliklerini anlatan hiç bir Türkçe kaynak yok!
-Kim bilir, belki bir gün biz de “manyak mıyız” sorusunu sorar, doğru cevabı buluruz.
Gamze Benli , İnanç Kaya’nın makalesi.
