Çocuğunuza “Hayır” Demek için 9 İpucu
Bir çocuğu disipline etmek çok zordur. Kimi zaman üzücü bile olabilir. Çocuğunuzun yüzünde güller açtığını görmek istersiniz, üzüntüyle kaşlarını çatışını, gözyaşlarını ya da dehşetli öfkesini değil. Yanlış şekilde “hayır” demek uzun vadede zarar verici olabilir ama bunu doğru şekilde yapmak çocuğunuzu mutlu edebilir ve size de uzun vadeli bir rahatlama sağlayabilir. İşte “hayır” demek üzerine bazı etkili ipuçları:
Bir Defa Yeterlidir
İlk “hayır”ınızı iletirken kararlı olmalısınız, yani yinelemeye gerek yok. Ciddi bir yüz ifadesi takının ve çocuğunuzun neden istediğini alamayacağının gerekçelerini açıklayın. Eğer ilk “hayır” işe yaramıyorsa, başka bir yaklaşım deneyin, evet demenin yollarını bulmak gibi.
Pes etmek yaygın yapılan bir hata. Eğer çocuğunuz sizi bıktırarak “evet” dedirtebileceğini öğrenirse, sizi aralıksız olarak manipüle edecektir.
Açıklayın
“Hayır” demek yeterli değildir. Çocuklar anlamazlar ve siz bir açıklama yapana kadar uygunsuz davranışlarını tekrar etmeleri olasıdır. “Hayır” demenin en etkili yolu çocuğunuzun anlayabileceği geçerli sebepler sunmaktır.
“Evet”, “Hayır” Anlamına Gelebilir
Çocukların “hayır” kelimesini çok fazla duyması dil gelişimlerine zarar verebilir ve kırgınlığa yol açması da olasıdır. “Evet” diyerek “hayırı” kastetmek tamamıyla mümkün. Örneğin, çocuğunuz bir kurabiye istiyorsa “Evet, yemekten sonra bir kurabiye yiyebilirsin” diye yanıtlayabilirsiniz. Eğer alışveriş yaparken yeni bir oyuncak istiyorsa, şöyle deyin: “Evet, eğer istiyorsan yılbaşı için alabiliriz.” Bu şekilde çocuğunuz, özel bir günde istediği bir hediyeyi alma fırsatına sahip olmuş oluyor ve uzlaşmayı öğreniyor.
Bağırmayın
Child Development dergisi “Çocuklarınıza bağırmak fiziksel cezalandırma kadar kötü olabilir ve davranış sorunları ile duygusal gelişim problemlerine yol açabilir” diye yazıyor. Çocuğa bağırmanın sonuçları onları geçici olarak susturmanın getireceği faydalardan daha ağır basar. Marriage and Family dergisi bağırmanın depresyon ve özsaygı problemlerine yol açabildiğini ortaya koyuyor. Dolayısıyla, sakin ve dostça bir tutumla iletişim kurmanın yolunu öğrenmek çok önemli.
Israrcı talepler çoğunlukla can sıkıntısının bir biçimidir. Sohbet etme ya da oyun oynama yoluyla çocuğunuza ilgi göstermek dikkatinin odağını çabucak değiştirebilir ve daha olumlu bir şeye odaklamasını sağlayabilir.
Mahremiyetlerine Saygı Gösterin
Çocuğunuzu başkalarının önünde utandırmayın. Onun dikkatini çekin, yalnız kalabileceğiniz bir yere gidin ve açıkça “hayır” deme sebeplerinizi nakledin. Eğer başkalarının içinde ona saygısız davranırsanız çocuğunuz size gücenebilir, bilhassa diğer insanlar onunla alay ederse. Unutmayın, çocuğunuzu toplum içinde utandırırsanız, onlar da aynısını size yapmayı öğreneceklerdir!
Bir Seçenek Sunarak “Hayır” Deyin
Seçenekler sunmak çocuğunuzu onun isteklerini geri çevirmediğinize ikna edebilir. Örneğin: “Hayır, tatlım, şeker yiyemezsin; onun yerine bir elma yiyebilirsin” demek bir seçenek sunuyor ve elmanın şekere kıyasla sağlık için faydaları hakkında bir açıklama için kapı açıyor.
Boşa Umut Vermeyin
Ebeveynler sıklıkla “Şimdi olmaz canım” derler. Şimdi değilse, ne zaman? İma ettiğiniz vaadi yerine getiremediğinizde çocuğunuz güven sorunları geliştirmeye başlayacaktır. Çocuğunuza dileğinin yerine getirileceğini bekleyebileceği somut bir zaman dilimi verin. Örneğin: “Şimdi olmaz canım. Onu doğum gününde alırız.”
Çocuğun Seçmesine Müsaade Edin
Seçmek çocuklara yetki verir ve onlara fikirlerinin değerli olduğunu hissettirir. Karar verme hakkı tanınırsa görmezden gelinmiş hissetmeyeceklerdir. Kahvaltılık gevrek gibi nesneleri seçerken, çocuğunuzun bütün çeşitler arasından seçmesine izin vermektense, birkaç uygun çeşit siz seçin ve son kararı çocuğunuza bırakın. Tüm seçenekler arasından karar vermesine izin vermek sizin nihayetinde reddetmek zorunda kalacağınız kötü seçimler yapmasıyla sonuçlanabilir, bu da fikirlerinin önemini zayıflatmış olacaktır.
Eşinizle Ters Düşmeyin
Bazen bir ebeveyn “hayır” der, fakat çocuk “evet” için diğer ebeveyne gider. Bu ebeveynler arasında çekişmeye yol açabilir ve çocuğunuzun manipüle edici bir alışkanlık geliştirmesine sebep olabilir. Eşinizle iletişim halinde olmalısınız: Eşinizin önceden bir yanıt verip vermediğini sormak çok kolay.
“Hayır” demek zordur. Çocuğunuzu mutlu etmek istersiniz. Onların isteklerine boyun eğmek, en azından o an için, çok daha kolay gelir. Bağırmak daha kolaydır. Ancak, uzun vadedeki olumsuz etkilerini düşünecek olursak, sakin ve etkili bir şekilde iletişim kurmayı öğrenmek için vakit ayırmanız zaruri.
