Omicron varyantı tüm dünyayı tesiri altına almaya devam ederken dünyadan gelen evlatların öteki varyantlara oranla daha çok enfekte olduğu verileri kaygı yaratıyor. Omicron evlatları daha mı fazla enfekte ediyor? Okullar risk faktörü mü ve en önemlisi çocuklar aşı olmalı mı?
ABD’den gelen son veriler, evlatların Omicron ile daha çok enfekte bulunduğunu, hastaneye yatış oranlarının da arttığını söylüyor. Omicron Varyantı geniş çapta yayılıyor ve enfeksiyon riski eskisinden daha yüksek. Bu durum bilhassa evladı aşı olmamış anne babalar içinde büyük bir endişeye sebep oluyor.
Öte taraftan Hastalık Denetim ve Korunma Merkezleri (CDC), Birleşik Devletler Besin ve İlaç Dairesi (FDA) ve Avrupa İlaç Kurumu (EMA) şeklinde yetkili kuruluşlar 5-11 yaş grubunun Covid-19 aşısı olmasına onay verdi.
Bu kararların peşinden İsrail, ABD, Kanada, İtalya başta olmak suretiyle bazı ülkeler 5-11 yaş grubunu aşılamaya başladı. Öte taraftan devletimizde ise hemen hemen bu yaş grubuna aşı onaylanmadı.
Devletimizde de Omicron vakaları hızla artış gösterirken evlatların bu varyanttan iyi mi etkilendiğini ve yapılması gerekenleri uzmanlarla konuştuk.
İşte Omicron varyantı ve çocuklar hakkında 3 eleştiri sual ve 3 değişik uzman yanıtı…
‘DİĞER VARYANTLARA GÖRE ÇOCUKLAR ARASINDA DAHA HIZLI YAYILIYOR’
1- Son sürat hızla tüm dünyaya yayılan Omicron varyantının küçüklere bulaşması ile ilgili son veriler neler? Bu varyant, ötekilerden değişik olarak evlatları daha mı fazla enfekte ediyor?
Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Öğretim Üyesi Prof. Dr. İftahar Köksal: Omicron toplumda her yaştan insanı etkiliyor. Çocuklarda erişkinlerden daha yüksek oranlarda değil. Sadece öteki varyantlardan değişik olarak çocuklar içinde daha süratli yayılıyor. Çocuklarda artış hızının sebepleri içinde hemen hemen çocuklarda aşılanma oranlarının istenen düzeyde olmaması, evlatların maske ve mesafeye uyum gösterme oranlarının daha düşük olması ve okul şeklinde topluca bir arada bulunulan ortamlarda temasın fazla olması sayılabilir.
Sadece sevindirici olan, çocuklarda kliniğin oldukca hafifçe seyirli olması ve hastaneye yatış oranlarının düşük olmasıdır. Hastalık bilhassa 5-11 yaş arasındaki çocuklarda en yüksek enfeksiyon oranlarına haiz. ABD’de başta olmak suretiyle birçok Avrupa ülkesinde de ebeveynlere, çocuklarına aşı yaptırma çağrısı yapılıyor. Bu yaş grubundaki vakaların fazla olmasının en mühim sebebi düşük aşılanma oranlarıdır.
Enfeksiyon Hastalıkları ve Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Osman Hakan Leblebicioğlu: Omicron varyantın yayılımı ve tesiri ile ilgili bilgiler yeni oluşuyor. Afrika’da bildirilen olay sayılarına bakıldığında yetişkinlerde ve çocuklarda vakaların arttığı görülüyor. Devletimizde de Omicron varyantının niçin olduğu Covid-19 vakaları artıyor. Bugün için Omicron’un evlatları daha çok enfekte ettiğine dair sınırı olan gözlemler haricinde yayınlanmış bir veri bulunmuyor. Omicron’un seçici olarak evlatları hedef alması pek ihtimaller içinde değil sadece varyant oldukca bulaşıcı olduğundan çocuklarda ve yetişkinlerde sayı hızla artıyor.
’24 KASIM’DAN BU YANA 110 ÜLKEYE YAYILDI’
KTÜ Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Faruk Aydın Faruk Aydın: Omicron varyantı tespit edilmiş olduğu 24 Kasım’dan itibaren bu tarihe kadar 110 ülkeye yayıldı. Doğrusu bu varyantın oldukca oldukca süratli yayılmış olduğu artık kanıtlanmış durumda. Omicron’un kuluçka süresinin daha kısa olması sebebiyle de pik oluşturması daha süratli oluyor. Çeşitli ülkelerde meydana getirilen araştırmalarda, bu varyantın genç nüfus ve çocuklarda daha sık görüldüğü gözlemleniyor. Genç nüfusun daha hareketli bulunduğunu göz önünde bulundurursak, virüsü ebeveynlerine taşıma risklerin de oldukça arttığını söyleyebiliriz.
‘YETİŞKİNLERE 30 MCG, ÇOCUKLARA 10 MCG AŞI UYGULANIYOR’
2- Uzmanlar, evlatların Covid aşılarını yaptırmalarının her zamankinden daha eleştiri bulunduğunu söylüyor. 5-11 yaş grubuna birçok ülkede aşılama başlasa da devletimizde hemen hemen onay verilmedi. Bu yaş grubunun aşılanması niçin mühim?
İftahar Köksal: 5-11 yaş arasındaki çocuklarda aşıların kullanımı onay aldı. Virüs her yaş grubunu etkilediğinden tüm yaş gruplarının aşılanması sağlanmalı. Mesela İngiltere’de yaşa bakılırsa en yüksek prevalans (belirli bir süre içinde bir hastalığın toplumda görülme sıklığını gösteren ölçüt), yüzde 4,74 oranı ile 5-11 yaşları arasındaki aşılanmamış ilköğretim çocuklarında gözlendi.
Buna karşılık, 12-17 yaş arasındaki çocuklarda oranın yüzde 5,35’ten yüzde 2,31’e düşmüş olduğu görüldü. Araştırmacılar, bu yaş kategorisindeki evlatların yüzde 76,6’sının 14 Aralık itibariyle minimum bir doz Covid aşısı aldığını belirtti. Bu netice, hastalığın azalmasında aşıların önemini bir kez daha gösterdi.
Osman Hakan Leblebicioğlu: Cemiyet bağışıklığının sağlanabilmesi için tavsiye edilen tüm yaş gruplarının aşılanması, maske, mesafe ve hijyen kurallarına uyulması gerekiyor. Kısıtlamaların azaltılması ile toplumda “pandemi bitti, azalıyor” şeklinde bir idrak oluştu. Ek olarak aşı karşıtı kampanyalar ile de aşılama oranlarımız istenilen seviyeye ulaşamadı. 5 yaşından büyük evlatların aşılanması, bilhassa de diyabet, kanser, aşırı kiloluluk, bağışıklık baskılayan hastalığı olan evlatların aşılanması öneriliyor.
12 yaşından büyükler için 30 mikrogram (mcg) içerecek şekilde hazırlanmış BioNTech aşısı 0.3 mililitre olarak uygulanmaktadır. 5-11 yaş grubundaki küçüklere için ise aynı yapıda fakat miktar olarak 10 mcg, 0.2 mililitre olarak yapılıyor.
Faruk Aydın: 5-11 yaş arası evlatların aşılanması oldukca doğru bir yaklaşım. Virüsün artık evlatları daha çok hedef aldığını göz önünde bulundurursak, devletimizde de bir an ilkin çalışmaların yapılıp bu yaş grubuna aşılama başlamasının en doğrusu olacağını söyleyebilirim.
‘AŞI YAPTIRMIŞ KİŞİLERİN BİR ARADA OLMASI GEREKİYOR’
3- Hem de okullar da devam ediyor. Okullar virüsün bulaşması açısından büyük bir risk deposu mı? Ne yapmak gerekiyor?
İftahar Köksal: Çocuklarda Omicron varyantı oldukca hafifçe ya da belirtisiz seyrediyor. Online eğitime geçilmesinin çözüm olacağını düşünmüyorum. Tüm bilimsel emek harcamalar aşı, maske ve mesafenin hastalığın yayılmasını engellemekte en mühim faktörler bulunduğunu gösteriyor. O nedenle ilkin ebeveynlerin hem kendilerinin hem de evlatlarının aşılarını yaptırmalarını öneriyorum. ABD ve Avrupa Hastalık Denetim Merkezleri sadece aşı yaptırmış kişilerin bir arada olmaları icap ettiğini öneriyor.
Üç aşının hastalığın bulaşmasını azalttığı, enfekte olunsa bile kliniğin hafifçe seyrettiği artık biliniyor. Omicron varyantının ortaya çıkması, Covid-19’a karşı korunmak için ihtiyaç duyulan aşıların ve önleme çabalarının önemini daha da vurguluyor. 5 yaş ve üstü kişiler Covid-19 aşısı için uygundur. Uygun olan her insana, toplumda yayılımını ve daha çok mutasyonu azaltmak için aşı yapılmalıdır.
‘ÇOCUKTAN EBEVEYNE, OKUL ÇALIŞANLARINDAN ÇOCUKLARA… KISIR DÖNGÜ’
Osman Hakan Leblebicioğlu: Toplu yaşam bölgeleri ve toplu emek harcama alanları Covid-19 açısından riskli yerlerdir. Hastalığın ebeveynden küçüklere, çocuklardan ebeveyne, çocuklardan okul arkadaşlarına, okul çalışanlarından küçüklere ve çocuklardan okul çalışanlarına bulaşma olasılığı bulunuyor. Bu şekilde bir kısır döngüye girilmemesi için korunmaya daha çok dikkat edilmesi gerekiyor.
Okullar şeklinde toplu yaşam yerlerinde sınıflarda kafi havalandırma sağlanmalı. Dersler mümkün olduğunca kısa tutulmalı. Okul servislerin de de kalabalık olmamalı ve araçlarda naturel havalandırma sağlanmalı. Covid-19’dan korunmanın bir tüm olduğu bir tek bir önlemi almanın kafi olmadığını unutmamalıyız.
Bu önlemler yanı sıra erişkinlerin ve evlatların aşılanması büyük ehemmiyet taşıyor. Omicron nezle, grip benzeri klinik tabloya niçin oluyor. Nezle, grip benzeri şikayetleri olan çocuklar okula gönderilmemeli evde istirahat etmelidir. Bu yaklaşım ile salgın potansiyeli olan Covid-19 dışındaki virüslerin okul içindeki yayılımı da engellenebilir.
Ocak ayındaki kısa tatilin süresinin uzatılması Omicron varyantının yayılımının azaltılmasında yararlı olabilir Gene yılbaşında ve ara tatilde de kalabalıklardan uzak durulmasını öneriyorum.
‘VELİLER ÇOCUKLARA TEST YAPTIRMIYOR’
Faruk Aydın: Artık okulların kapanmasını kimse istemiyor. O vakit önlemleri tam anlamıyla almak, evlatları da aşılamak, bunun yanı sıra maske, mesafe ve hijyen kurallarına uyan ortamlar yaratmak gerekiyor. Öte taraftan okullardan, öğretmenlerden aldığımız bazı geri bildirimler de var. Öğretmenler, evlatların okula gelmediğini, velilerin evlatların birazcık rahatsız bulunduğunu bu yüzden okula göndermediklerini söylediklerinden bahsediyorlar.
İşin acayip kısmı ise şu; Omicron’un belirtilerinin soğuk algınlığı ile neredeyse birebir bulunduğunu söylüyoruz. Buna karşın ebeveynlerin birçoğu evlatları rahatsızlanınca birkaç gün okula göndermemekle yetiniyor sadece asla kontrol yaptırma gereği duymuyor. Bu bildirimler tarafıma birkaç öğretmen tarafınca yapılmış oldu. Toplumsal medyada da maalesef buna benzer şikayetler görüyoruz.
Eğer hakkaten bu anne babalar içinde yaygın bir davranış şekli ise oldukca yanlış bulunduğunun altını ısrarla çizmek isterim. Eğer çocuk rahatsızlandı ise yapmanız ihtiyaç duyulan tek şey hekime gitmek ve hekimin yönlendirmesi dahilinde PCR testi yaptırmak. Devletimizde kontrol yaptırma sıklığının maalesef düşük bulunduğunu vurgulamak isterim.
Faruk Aydın: Bir grup insan Omicron’un bu süratli yayılımının sürü bağışıklığına katkı vereceğini düşünerek pandeminin sonuna doğru yaklaştığımızı iddia ediyor. Bu fikre karşılık başka bir grup ise Omicron varyantının son olmayabileceğini, virüsün insanlara süratli bulaşması sonucu yeni varyantlar oluşabileceğini düşünüyor. Bundan dolayı virüsün oldukca fazla yayılmasına müsaade etmemenin, önlemleri en sıkı şekilde uygulamanın doğru olacağını savunuyorlar. Bu iki sav de doğru bir yaklaşım sadece nasıl biteceğini ocak ayı sonuna doğru daha net bir halde ifade etmek mümkün olacaktır. Şimdilik yapmamız gerekenler ise aşı olmayanların hızlıca aşılanması, hatırlatma dozlarının tamamlanması, maske kullanımına pandeminin en başındaki şeklinde itina göstermek olmalıdır.
Özgürlük
