Son zamanlarda, bilhassa evlerini yenilemek için beyaz eşya ya da mobilyalarını akrilik boyalar ile boyayanların sayısı artmaya başladı. Çamlıca Medipol Üniversitesi Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Mahmut Muzaffer İlhan ise, endüstriyel ürünlerde kullanılan boyalarda bulunan endokrin engelleyici maddelerin birçok hastalığa davetiye çıkardığına dikkat çekti.
Hormonların hücreden hücreye bildiri ileten fazlaca hususi sinyaller bulunduğunu aktaran Doç. Dr. İlhan, sözlerine şöyleki devam etti:
“Hormonlar, bir hücreden öteki hücreye giderek o hücrenin bölünmesini, metabolizmasını, çoğalmasını ve hatta ölmesini emreden çeşitli mesajlar mahiyetindeki sinyaller. Vücudumuzda bu iş için özelleşmiş birçok doku var. Tiroid bezinden pankreas bezine, böbrek üstü bezinden üreme organlarına kadar birçok endokrin bez bu mevzuda vazife alıyor. Bu hormon seviyeleri fazlaca kırılgan bir dengede sürdürülürken, son zamanlarda sanayileşme ile birçok madde vücutta ve endokrin bezlerinde birikim yaparak bu bezlerin çalışmasını negatif yönde etkileyebiliyor. Biz bunlara endokrin engelleyiciler diyoruz. Bunların başlangıcında plastik malzemelerde kullanılan BPA dediğimiz madde, ftalatlar, perflora karbonlar, çeşitli ziraat ilaçları yada ağır metaller sayılabilir.”
ERKEKLERDE KISIRLIĞA NEDEN OLUYOR
Endokrin engelleyicilerin çoğunlukla yer almış olduğu bir yerin de boyalar olduğuna dikkat çeken Doç. Dr. İlhan, “Duvar boyaları olsun akrilik boyalar olsun, endüstride oldukça çok kullanılan ve sağlığa zarar verebilecek endokrin engelleyiciler” diyerek şu ifadeleri kaydetti:
“Bu maddelerin boyalarda kullanılmasının sebepleri, boyanın koruyuculuğunu ve esnekliğini çoğaltması ya da pigment ayarı için kullanılması olarak sıralanabilir. Vücuda en fazlaca zarar veren maddelerin başlangıcında ftalat dediğimiz maddeler geliyor. Bu maddeler, boyanın esnekliğini çoğaltmak için kullanılıyor. Fakat fazlaca net bir halde, erkeklerde kısırlık yapmış olduğu gösterilmiş bir endokrin engelleyici. Bunun haricinde akrilik boyalarda bilhassa kullanılan alkil fenol etoksilat diye bir madde. Bilhassa son dönemde fazlaca fazla çalışılır oldu. Gene bu maddenin de erkeklerde üreme sisteminde birikerek kısırlığa yol açabileceğine dair mühim bilgiler mevcut.”
ÇOCUKLARDA ALERJİK ASTIMI TETİKLİYOR
Endüstride eskiden beri kullanılan formaldehitin de boyalarda kullanılan mühim bileşiklerden bir tanesi bulunduğunu söyleyen Doç. Dr. İlhan, “Örnek olarak formaldehit kullanıldığında odalarda senelerce kalabiliyor ve kansere de sebep olabiliyor. Solunum yolu irritasyonuna (alerji ya da doku hasarı) da sebep olabiliyor. Öteki bir madde ise boyalarda çoğunlukla kullanılan eterdir. Eter de su bazlı boyalarda daha fazlaca kullanılan bir bileşik. Bu da çocuklarda bilhassa alerji ve astımı tetikleyebildiği gösterilmiş olan bir madde” ifadelerini kullandı.
Doç. Dr. Mahmut Muzaffer İlhan, sözlerini şöyleki sürdürdü:
“Bazı boyaların antimikrobik özelliklerini de görüyoruz son dönemlerde. Bunlara dikkat etmek lazım. Zira bu boyaların antimikrobiyal özellikleri yanında çok da fazla bir faydası olduğu yönünde bir kanıt yok. Fakat burada daha fazlaca pestisitler kullanılıyor. Bunlar da hem akut zehirlenmelere hem de uzun dönemde organlarda birikerek çeşitli fonksiyon bozukluklarına yol açabiliyor. Bunun haricinde boyalarda pigmentasyon için kimi zaman silika ya da ağır metaller kullanılabiliyor. Bunlar da çeşitli kanser hastalıklarına yol açabiliyor.”
