Her yaz mevsiminde korkulu rüyamız haline gelen sivrisinekler bu yıl da ‘kanlı’ yüzünü göstermeye başladı. İlaçlama başta olmak suretiyle birçok tedbir alınıp savaşım için çeşitli yöntemler üstüne kafa yorulsa da durum her geçen yıl kötüye gidiyor. Küresel ısınma bunun en acı sebeplerinden. Uzmanlara bakılırsa “Daha ilkin asla görmediğimiz bir sineği bile artık bölgemizde görebiliriz.” Peki yurttaş sivrisinekler için iyi mi tedbir alabilir? İşte sivri kâbusunun gidişatı ve içinde ‘çiçekli’ önlemin de yer almış olduğu, bireysel savaşım şekilleri…
Uzmanlara bakılırsa; iklim değişikliği, sivrisinekler başta olmak suretiyle haşerelerin artmasının en büyük sebebi. Sıcaklıklarda görülen ani değişimler sineklerin yaşam koşullarını değiştirebiliyor. Türkiye’de sivrilerle savaşım için en oldukça kullanılan yöntem klasik ilaçlama metodu.
1990’larda çocuk olanların hafızasına, peşinden koşup eğlencesiyle kazınan ilaçlama araçları son 2 senedir tekrardan yoğun bir mesainin içine girdi. Sadece uzmanlara bakılırsa klasik savaşım yöntemi artık yarar etmiyor. Alınması ihtiyaç duyulan başka önlemler de var.
“BİYOLOJİK YÖNTEMLERİ DE KONUŞMAMIZ GEREK”
Özgürlük’e konuşan İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Veterinerlik Fakültesi Viroloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Hüseyin Yılmaz, dikkat çeken tespitlerde bulunmuş oldu.
“Sineklerin zararlarıyla savaşım etmenin yolu popülasyonunu azaltmaktır. İlk etapta en mühim savaşım kaynağının ilaçlama bulunduğunu söyleyebilirim” diyen Prof. Yılmaz, öteki savaşım metotları için “Hem de göletlere koyulan bazı balıklar sinek lavralarını tüketiyor. Bu şekilde biyolojik yönden de bir savaşım verilebiliyor” şeklinde konuştu.
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ VURGUSU
Prof. Yılmaz sözlerini şöyleki sürdürdü:
*Havaların bir sıcak bir soğuk gitmesi sineklerin yaşam koşullarını değiştirebiliyor. Bu sebeple asla görmediğiniz bir sineği bile bölgenizde görebilirsiniz.
*Hastalık yönüne bakacak olursak da sinekleri birkaç kategoriye ayırmalıyız. Bunlar sivrisinekler, kokucu sinekler ve yakarca sinekler olarak adlandırılır.
TAŞIDIKLARI HASTALIKLARA DİKKAT!
*Sivrisineklerle bulaşan hastalıklara bakınca ise en önemlisi Batı Nil Virüsüdür. Diğeri Chikungunya virüsüdür. Ortalama 50 kadar virüs sayabiliriz. Sadece son zamanlarda bilhassa Avrupa’da da sıkıntılar yaratan Batı Nil Ateşi, hem sivrisineklerde hem de kuşlarda bulunuyor.
*İtalya, İspanya benzer biçimde ülkelerde ara sıra problemler yaratıyor. Batı Nil Virüsü garip bir halde kuşlarda da gözlemlenebiliyor. Kuşların kanını emen sivrisinekler bu virüsü alıp insanlara bulaştırıyor.
*Bu virüsün kuş-sivrisinek ve insan benzer biçimde bir döngüsü var. Atlarda da bulunan bu virüs atlardan insanlara bulaşmıyor. İnsandan insana temasla bulaşan bir virüs olmadığından talihli sayılabiliriz.
DEV ŞİŞLİKLERİN ANLAMI
Prof. Yavuz, daha ilkin görmeye alışık olmadığımız büyüklükteki sivri şişlikleri için ise İran-Irak hattını işaret etti.
Yılmaz “Kum sineği olarak da malum yakarcalar, İran-Irak benzer biçimde ülkelerde hatta ara sıra bizim devletimizde de virüslere sebep olabilirler. Bulaştırdıkları virüs oldukça ölümcül olmayan ateşe ve kusmaya sebep oluyor. Kişinin altta yatan ve tetikleyici hastalıkları var ise ölümcül seyredebilir. Bu şişliklere sebep olanlar sivrisineklerden ufak sineklerdir. Doğu çıbanı olarak malum leishmaniasis (layşmanyaz) da bulaştırabiliyorlar. Bu daha sıkıntılı bir enfeksiyondur. İnsanlarda deride lezyonlar oluşturabilen bir parazittir” dedi.
Uzmanlar sivrisineğe karşı, Türkiye’de de bol miktarda ekilen ve uygun fiyata çiçekçilerde de saksılı şekilde satılan lavanta çiçeğini öneriyor…
VATANDAŞ NE YAPMALI?
Sivrisineklerle mücadelede belediyeler başta olmak suretiyle kamuya büyük vazife düştüğünü hatırlatan Prof. Yavuz şu önerilerde bulunmuş oldu:
*Dışarı atılan besin parçacıkları sivrisinek oluşumlarına sebep oluyor. Yurttaşlarımız bu mevzuda dikkatli olmalı.
LAVANTA ÇİÇEĞİ VE LİMON YAĞI ÖNERİSİ
*Hem de oluşan ufak göletler kurutulmalı. Yurttaş ise kendini korumak için açıkta kalan yerlerine lavanta çiçeği yağı ve limon yağı sürebilir.
*Sadece bunlar yüzde yüz bir koruma sağlamaz. Tesiri geçince yine sinek ısırıkları olabilir.
Dünya genelinde meydana getirilen bir araştırmaya bakılırsa bir tek bir yıl içinde 225 milyon insan sıtma hastalığına yakalandı. Bunlardan da 780 bini vefat etti.
İLAÇLAMA ZAMANLAMASINA DİKKAT
Sivrisinekle mücadelenin Kasım ile Mart ayları içinde yapılması gerektiğine vurgu icra eden Uludağ Üniversitesi Parazitoloji Anabilim Dalı öğretim üyesi Prof. Çetin Volkan Akyol ise ilaçlama için ‘zamanlama’ uyarısı yapmış oldu. Akyol “Sivrisinek ile mücadeleyi kasım ile mart aylarında kısaca sivrisineklerin larva dönemlerinde vermemiz gerek. İlaçlama esnasında öldürme şansınız oldukça azdır. İlaçlamaların zamanında yapılması lazım” dedi.
Akyol vatandaşlar için ise şu önerilerde bulunmuş oldu:
*Bahçelerde su birikintisi, eski otomobil lastikleri benzer biçimde durgun suların birikeceği ortamların oluşmasını engelleyin.
*Açık su bidonları sivrisineklerin yumurtlama alanları. Bunlara dikkat edilmeli.
*Son yıllarda sayısı artan göletler de durgun su alanları olması açısından tedbir alınması ihtiyaç duyulan bölgeler.
ASYALISI DA VAR ORTADOĞULUSU DA
Tehlikeli sinek türlerinden, Asya Kaplan Sivrisineği Türkiye’de 10 yıl ilkin İpsala sınırında tespit edildi. Son 4-5 senedir da İstanbul’da yerleşti, popülasyon artmaya başladı. Gene, İran-Irak hattında görülen Kum sineği olarak da malum yakarcalar, devletimizde de virüslere sebep olur hale geldi.
Özgürlük
