Tasarruf amacıyla taneyle ilaç satılabileceğini bildiren Sağlık Bakanı Demircan’a yanıt veren Eczacı İşverenler Sendikası Başkanı Saydan, son kullanım tarihi, sahtecilik, ilaçları koruma ve karıştırma gibi tehlikelerin bulunduğunu söyledi.
Sağlık Bakanı Ahmet Demircan’ın taneyle ilaç satışı olabileceğini, böyle bir uygulamanın israfı önleyeceğini belirtmesi üzerine Tüm Eczacı İşverenler Sendikası Genel Başkanı Nurten Saydan, ilacın orijinal ambalajı üzerinde hastaya verilmesi gerektiğini vurgulayarak, aksi halde önemli sorunlar çıkacağı uyarısında bulundu.
Saydan, İlacın hastaya taneyle verilmesi, büyük hastane ambalajları ile alınarak, hastaya gerektiği kadarının taneyle sayılarak verilmesidir. Taneyle ilaç verilmesi ABD’de yıllardır uygulanmakta olduğundan, üretim yerleri, dağıtım kanalları ve satış noktalarının altyapıları bu sisteme uygun olarak düzenlenmiştir. Ne var ki, literatür taraması sonucunda, gelişmiş ülkeler içerisinde, yanlış ilaç kullanımından dolayı ölümle sonuçlanan kazaların en fazla ABD’de olduğu saptanmıştır. Dünyada saptanan zehirlenmelerin yüzde 50’si ilaç zehirlenmesidir dedi.
İlaç üreticilerinin ilacın araştırma ve geliştirme aşamalarında yaşa, kiloya, cinsiyete göre ve etkili olduğu hastalıkta kullanılacağı doza göre optimum tedavi için gerekli miktarda ambalajladığına değinen Nurten Saydan, sözlerini şöyle sürdürdü:
İlaç hakkında bilgi sahibi olunmayacak
İlaçların bir kısmının kullanılmayarak evlerde birikmesi ambalaj sorunu değil bir eğitim sorunudur. İlacı yazan hekimin, hastaya veren eczacının ilacın ne şekilde ve ne kadar kullanacağını hastaya özel olarak anlatması ve hastanın da bu önerilere harfiyen uyması ilaç sarfiyatını azaltacak önemli bir unsurdur. Önemli olan hastalığın bir defada tam olarak tedavi edilmesidir. Hastaya taneyle ilaç verilmesinin birçok sakıncası vardır. Ambalaj ilacın güvenliği açısından en önemli unsurlardan biridir. İlacın adı, etken maddesi, son kullanma tarihi vs. bu ambalaj üzerinde bulunur. Taneyle ilaç verilirse hasta ambalajdaki bilgilerden yoksun kalacaktır.
Ambalaj yoksa sorumluluk da yok
Taneyle verilen ilaçların şekil ve renk bakımından birbirlerine benzemesi sonucu karıştırılması mümkün olabilecektir. ABD’de her yıl 7 bin kişi bu nedenle yanlış ilaç kullanımı dolayısıyla yaşamını yitirmektedir. AB yasalarına göre ilacın taneyle verilmesi mümkün değildir. Şu anda bu uygulamayı sürdüren Hollanda ve bu uygulamadan aşamalı olarak bir takvim çerçevesinde vazgeçmeyi taahhüt etmişlerdir. İlacın ambalajının bozulması ilaç üreticisinin 1262 sayılı yasayla ortaya konmuş olan hukuki sorumluluğunu kaldıracağından, doğacak tehlikeli sonuçlarda üretici firma sorumlu tutulamayacaktır.
Son kullanma tarihi geçmişse…
İlacın son kullanma tarihi ambalajı açılmadığı sürece üzerinde yazan tarihe kadardır. Bu şekilde ambalajı bozularak taneyle verilen ilaçların son kullanma tarihinin kontrolü zorlaşacaktır. Ayrıca son kullanma tarihi geçmiş olan ilaçların denetlenebilmesi ayrı bir sorun olacaktır. Taneyle ilaç satılması ilacın sterilizasyonu açısından büyük sıkıntılar ortaya koyacaktır. Ambalajı açılan ilaçların rutubet ve ışıktan etkilenmeleri mümkün olabilecektir. Hatta bazı ilaçların rutubete karşı özel koruma kapakları ve rutubet tutucu materyalleri mevcuttur.
Koruma kapakları olmadan olmaz
Bunların hastaya taneyle ilaç uygulamasında verilmesi mümkün değildir. İlacın orijinal ambalajında satılmaması, sahte veya kaçak ilaçların piyasaya sürülmesini kolaylaştıracak ve bunun doğuracağı önemli sağlık sorunları ortaya çıkacaktır. Bazı ilaçların birbirlerini etkilemesi mümkün olduğu gibi bazı ilaçların da ambalajsız olarak aynı yerde bile bulunması sakınca doğurur. Örneğin penisilin grubu antibiyotikler, sefalosporinler ve hormon preparatlarının birbirlerinden tamamen ayrı bina ve tesislerde üretilmeleri ve ambalajlanmaları zorunludur.
Çocuklar için de güvenli değil
Taneyle ilaç satılması özel ambalaj uygulamasını da ortadan kaldıracaktır. Örneğin çocukların açamayacağı güvenli kapak ve görme özürlüler için Braille alfabesiyle basılmış özel kutular gibi ambalajlar kullanılamayacaktır. Geri ödeme sistemlerinde kullanılan etiket ve barkodlar olamayacağından bugünkü provizyon sistemleri işlemez hale gelecektir. İlacın taneyle verilmesinden beklenen tasarruf sağlanamayacaktır.
