Yalova Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Vefik Arıca, ailelerin evlatları için hekime danışmadan, ezbere bir halde vitamin alabildiğini belirterek, vitamin kullanımı için çocuğun ilkin doktor muayenesinden geçmesini, lüzumlu tetkikler yapıldıktan ve hangi vitamin eksikliği var ise tespit edildikten sonrasında takviye alınmasını önerdi.
Çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanı, bununla birlikte Argivit Uzman Kurulu’nda yer edinen Prof. Dr. Arıca, vitamin ve mineral desteğinin kimi zaman çocukluktan itibaren gerekebildiğini, bilhassa mevsim geçişlerinde vitamin ihtiyaçlarının belli hastalıkları önlenmede önemli bulunduğunu açıkladı.
Vitaminlerin takviye şeklinde alınabildiği benzer biçimde bazı nebat ve meyvelerden de sağlanabildiklerini hatırlatan Arıca, bilhassa A, B12, C, D vitaminleri ile demir, çinko ve öteki yapıt elementlerin bulunmuş olduğu vitaminlerin önemine dikkati çekti.
A vitamininin kulak enfeksiyonlarına karşı mühim bulunduğunu belirten Arıca, bu enfeksiyon tedavi edilse de A vitamini noksan olduğunda tedavinin yetersiz kalabildiğini, çocuklarda A vitamini eksikliğinde kulak enfeksiyonlarına sıkça rastlanabildiğini aktardı.
Prof. Dr. Arıca, B12 vitamininin ise çocukluk çağlarında motivasyon ve beyin enerjisini çoğaltmak açısından mühim bulunduğunu, bu vitamin noksan olan çocuklarda öğrenme ve konsantrasyon güçlüğü yaşandığını kaydetti. Arıca, C vitamininin de bilhassa mevsim geçişlerinde ve yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını sürecinde bağışıklık sistemi için öneminden bahsetti.
D vitaminine de değinen Arıca, okulların açıldığı ve kış mevsiminin başladığı bu zamanda kapalı ortamlarda daha oldukça zaman geçirildiğini ve güneşten yeterince faydalanılamadığını dile getirdi. Vefik Arıca, 2 yaşa kadar, 2 yaşından sonrasında da belirli oran ve ünitelerde doktor tavsiyesiyle D vitamini alınması icap ettiğini açıkladı.
Prof. Dr. Arıca, amino asit olan arjininin de vücudun büyük çoğunluğu kas ünitesinden oluştuğu için önemli bulunduğunu aktardı. Türkiye’de, her 10 çocuktan 1’inde boy kısalığı bulunduğuna işaret eden Arıca, “Bu 10 çocuğun 3’te 1’inde de ciddi derecede boy kısalığı var. Türkiye’de 18 yaş altı 20 milyon çocuk ve gencimiz var. Averaj 2 milyon çocuk boy kısalığıyla uğraşıyor. Bunların ortalama yüzde 10’u gelişme hormonu eksikliği olduğundan tedavi edebiliyoruz fakat 10 kişiden 9’unun sebebi belli değil. Bunların büyük çoğunluğunda da arjinin eksikliği, hatta yokluğu var. Zira vücut üretemiyor. Arjinin takviyesi gelişme çağındaki çocuklarda oldukça mühim.” diye konuştu.
Fosfatidilserinin de beyin hücrelerinin ve hücrelerin etrafını çevreleyen hücre zarı yapısının oluşumu için önemli bulunduğunu belirten Arıca, otizmli, öğrenme güçlüğü ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda bu vitamin eksikliğinin tespit edildiğini söylemiş oldu. Arıca, doktor kontrolünde verilen fosfatidilserin takviyesiyle öğrenme güçlüğü ve otizm sıklığında azalma beklendiğini dile getirdi.
Vitaminler, doktor ve eczacıya danışılmadan ezbere alınmamalı
Prof. Dr. Vefik Arıca, bilhassa salgın döneminde doktor kontrolü haricinde ve eczacıya danışılmadan alınan, merdiven altı, etkinliği kanıtlanmamış vitaminlerin bazı sıkıntılar yarattığını belirtti.
Bilhassa yağda eriyen A, D, E ve K vitamininin fazla alınması halinde ciddi sıkıntılar yaşanabileceğine dikkati çeken Arıca, şu detayları verdi:
“A vitamini fazla alındığında görmeyle ilgili sıkıntılar oluşabiliyor. D vitamini fazla alındığında kalsiyum fazlalığı, böbrekte taş ve baş ağrısı yapabiliyor. C vitaminini günlük almamız ihtiyaç duyulan dozdan yüksek aldığımızda, ilerleyen dönemlerde kanser vakalarında artış bulunduğunu bilimsel olarak biliyoruz. K vitamini fazla alındığında yağda birikiyor ve pıhtılaşma problemlerine yol açıyor. Bundan dolayı, vitaminleri hekime ve eczacıya danışmadan, ezbere almamalıyız.
Bilinçsiz vitamin tüketiminde aslolan sorun çocuklar. Aileler, asla hiç kimseye sormadan, ezbere bir halde vitamin alabiliyor. Bizim için mühim olan, çocuk ilkin doktor muayenesinden geçecek, lüzumlu tetkikler yapılacak. Hangi vitamin eksikliği var ise onun takviyesinin yapılması gerekiyor. Aileye de bundan sonrasında vazife düşüyor. Tertipli kullanımını ve belirli saat aralığında alımını sağlaması, belli noktalarda çocuğa müdahale etmesi, hemen sonra yine doktor kontrolünde bunu kesmesi gerekiyor.”
Vefik Arıca, çocuklarda bilinçsiz vitamin kullanımında karşılaşılabilecek sorunları şöyleki sıraladı:
“Bilinçsiz kullanımda, etkinliği kanıtlanmamış bir vitamin şurubu, bilhassa multivitamin kullanımı var ise vücudumuzda noksan olan vitamini tamamlamamış, boşuna ilaç kullanmış oluruz. Bu boşuna kullanım bazı sıkıntılar çıkarabilir. Çocuğun beyin gelişiminde sorun var ise onlar gelişmeyecek. Demir eksikliği var ise, demiri kullanamıyorsak, ilerleyen dönemlerde öğrenme güçlükleri, otizm, IQ’da gerilikler oluşabilir.”
Arıca, bu yüzden, uygun zamanda, uygun yerde, etkinliği kanıtlanmış ilaçların kullanılmasını önererek, yerli ve ulusal ilaç sanayine de katkı sağlamak için Türkiye’de üretilen ilaçların tercih edilebileceğini kaydetti.
İnternetten alınan vitaminlerde sitenin kurumsallığına da dikkat edilmeli
Vitaminlerde düzmece ve gerçek ürünün iyi mi ayırt edilebileceğine de değinen Arıca, “Uygunsuz sitelerde uygunsuz vitaminler, herhangi bir yayını olmayan, etkinliği kanıtlanmamış merdiven altı ürünler satılabiliyor. Dikkat etmemiz gerekenler; doktor yada eczacının önermesi gerekiyor. Belli kurumsal web siteleri dışındaki yerlerden vitamin ve minerali almamak gerekiyor. Soğuk zincire dikkat etmemiz gerekiyor. Vitaminlerin hangi şartlarda, iyi mi saklandığına ve son kullanma geçmişine de bakarak uygun vitamine doktor ve eczacı eşliğinde karar vermek zorundayız.” diye konuştu.
Prof. Dr. Vefik Arıca, bilhassa bazı vitaminlerin bazı zamanlarda kullanılması gerektiğine işaret ederek, şunları kaydetti:
“İlk 2 yaşta bebeklerde D vitamini kullanımı zorunludur. Demir eksikliği açısından 4 ay ile 1 yaş aralığında demir preparatı kullanılmalıdır. Gelişme çağındaki çocukta, boy uzamasını da istiyorsak, uyumadan 2 saat ilkin arjinin içeren preparatlar kullanıldığında gece gelişme hormonu salgılatımını artıracağı için boy uzatılması açısından eğer olmazsa olmazımız arjinin. Bununla ilgili oldukça ciddi yayınlar var. Hatta Türkiye’de yayınlanmış bir makalede gece 250 miligram ile 500 miligram günlük doz arjinin içeren preparat kullandığında 6 ay içinde 3 ile 5 santim artış olduğu tespit edildi. Bu Türkiye emek harcaması olduğundan genetik açıdan da ehemmiyet arz ediyor. Bilhassa gelişme ve gelişme çağlarında bazı vitamin ve mineral destekleri doktor ve eczacıya danışılarak kullanılabilir.”
Vitamin kullanımıyla ilgili tereddüt yaşayan vatandaşlara seslenen Arıca, “(Her şeyi sebzelerden, meyvelerden, yiyeceklerden karşılayalım, ne gerek var vitamine?) diyenler olabilir. Evet, haklı olabilirler. Bazı vitaminler, bazı bitkilerde, sebzelerde, meyvelerde fazla olabilir fakat o sebzeleri, meyveleri hangi oranda, ne kadar dozda, gece mi gündüz mü kullanacağımızla ilgili ciddi veriler yok. Sebze ve meyvemizi tertipli alalım fakat dışarıdan almamız ihtiyaç duyulan vitamin var ise ve doktor buna karar veriyorsa oldukça tereddüt yaşamayalım. Doktor kontrolünde, uygun dozda, uygun vakit aralığında vitamin ve mineral desteği kullanabiliriz.” değerlendirmesinde bulunmuş oldu.
Milliyet / PembeNar
