Çocuklarda okul başarısını arttırmada en önemli basamak, hangi tip algılama yeteneğine sahip olduğunu keşfetmekten geçiyor. Çünkü çocuktan çocuğa değişen algılama yetenekleri bir bilginin öğrenilmesindeki en önemli aracı oluşturuyor.
Çoklu zeka teorisine göre; çocukların farklı zeka alanları var ve bu alanları kullanmaları da farklılık gösteriyor. Bu sınıflama içinde belirli alanlarda yeteneği olan çocukların keşfedilmesi ve doğru yönlendirmesi önemli. Bunun nedeni ise doğru yönlendirilen çocukların ileriki yaşamlarında daha başarılı bir performans göstermeleri. Peki ya sizin çocuğunuzun hangi algılama yeteneğine sahip? Acıbadem Fulya Hastanesi’nden Psikiyatri Uzmanı Dr. Aylin Aksoy Çoban, hemen her anne babanın merak ettiği bu soruyu yanıtladı.
Sözel algı yeteneği (Dilsiz zeka):
Konuşma ile yazma dilinde kelimeleri etkili, akıllıca kullanma kapasiteleri ve yeteneği oldukça yüksektir. Kelime hazneleri çok daha geniştir. Okuyarak öğrenmek bu çocuklar için çok daha kolay ve eğlencelidir. Bu çocuklar geleceğin şair, yazar, gazeteci ve politikacıları olabilirler.
Nasıl anlarsınız?
Okumayı seviyorsa,
Kelime oyunlarında başarılı ise,
Hikayeler yazıp bunları anlatıyorsa,
Masal, hikaye ya da fıkra anlatmaktan zevk alıyorsa,
Bulmaca çözmeyi çok seviyorsa,
Kafiyeli kelimeleri bulup bunları kullanmaktan ve tekerlemeleri hızla söylemekten de hoşlanıyorsa bu çocuğunuzun sözel algısının oldukça yüksek olduğunu gösteriyor.
Ne yapabilirsiniz?
Çocuğunuzda sözel algı yeteneğinin yüksek olduğunu fark ederseniz onu okumaya yönlendirin ve daha çok okumasını sağlayın. Birlikte hikayeler uydurup bunları birbirinize anlatın. Çocuğunuza verebileceğiniz en iyi hediye ise yeni hikaye kitapları olabilir.
Görsel algı yeteneği (Görsel Zeka):
Görsel algı yeteneği yüksek olan çocukların yaşıtlarına nazaran çizimleri ve resimleri çok daha güzel olur. Erken yaşta üçgen, kare, daire gibi şekilleri daha kolay çizebilirler. Perspektif algıları da erken yaşta ortaya çıkar. Çizdikleri resimlerde perspektif algılarını daha iyi yansıtırlar. Okulda ders sırasında tahtaya çizilmiş olan şekilleri, matematik problemlerini, yazıları ya da bilgileri daha kolay hatırlarlar. Üç boyutlu düşünebilir ve cisimleri daha kolay öğrenirler. Geleceğin ressam, mimar, fotoğrafçı ve dekoratörleri olabilirler.
Nasıl anlarsınız?
– Çizerek yapılan anlatımları, şekillerle anlatılan bilgileri daha kolay kapıyor ve daha kolay hatırlıyorsa,
– Yap-boz, labirent gibi görsel faaliyetlerden hoşlanıyor, yaşıtlarından daha çok hayal kuruyorsa,
– Film ve slayt gibi görsel gösterileri çok seviyorsa bu görsel algılama yeteneğinin yüksek olduğunu gösteriyor.
Ne yapabilirsiniz?
Bu tip algı yeteneği gelişmiş çocukların en iyi öğrenme şekli ise görerek ve örnekleyerek oluyor. Çocuğunuza ders çalıştırırken bu özelliğini dikkate alın. Eğitim sürecinde güzel sanatlara yönlendirmeniz çocuğunuzun hem bu yeteneğini geliştirir, hem de kendisine olan güveninin artırır.
Sayısal algı yeteneği (Mantıksal-matematik zeka):
Bu çocuklar neden-sonuç ilişkisini daha kolay kurarlar. Çok meraklıdırlar ve sorular sorup cevaplarını merak ederler. Sayısal olarak düşünmeye yatkındırlar. Matematik en sevdikleri derstir. Bu çocuklar gelecekte matematikçi, mühendislik gibi alanları tercih ederler.
Nasıl anlarsınız?
– Matematikle ilgili oyunlar oynamak ona çok zevkli geliyorsa,
– Dama, satranç gibi düşündüren oyunları oynamaktan zevk alıyorsa,
– Mantığa dayalı yap-boz ya da matematik yetenek sorularını çözmek çok hoşuna gidiyorsa sayısal
algı yeteneği yüksek demektir.
Ne yapabilirsiniz?
Matematiğin ve aritmetiğin içinde olduğu her şey dikkatini daha çok çekeceği için yeni bilgileri öğretirken mutlaka matematik ve aritmetik kullanın. Sayısal değerlerle anlatımlar, neden sonuç ilişkisine dayalı anlatımlar çocuğunuzun öğrenmesinin daha zevkli ve kolay hale gelmesini sağlar.
İşitsel algı yeteneği (Müzik zekası):
Müzik kulağı iyi olan çocuk tüm dünyanın ritmini ve melodisini daha kolay algılayıp ayrı tat alır. Dinlediği müzikte ezgideki iniş çıkışları, değişimleri daha kolay ayrıt eder. Geleceğin müzisyenleri de diyebileceğimiz bu grup çocuk kendisini müzikle ifade etmekten hoşlanır. Bu çocuklar dinleyerek daha kolay öğrendikleri için okulda derslerde dikkatlerini etkileyebilecek durumlar bilgileri eksik öğrenmelerine sebep olabilir. Bu nedenle derste dikkatlerini mümkün olduğunca yüksek tutmalarını sağlamak gerekir.
Nasıl anlarsınız?
– Güzel şarki söylüyorsa veya müzik aleti çalmaya hevesli ise ya da çalıyorsa,
– Müzik dinlemeyi seviyor, okul dışında da öğrendiği şarkıları söylemekten çok hoşlanıyorsa.
– Koro ya da buna benzer faaliyetlere katılmaktan zevk alırsa işitsel algı yeteneğinin yüksek olduğuna işaret ediyordur.
Ne yapabilirsiniz?
Çocuğunuz en iyi dinleyerek öğrenir. Kendilerine anlatılarak öğretilen bilgileri kolay kolay unutmazlar. Duyarak öğrendikleri bilgiler yıllarca kalıcı olarak saklanabilir.
Hangi tip, nasıl daha kolay öğreniyor?
– Görsel algısı gelişmiş olan çocuklar: Resimlerle ve video filmlerle.
– Sayısal algısı iyi olan çocuklar: Mantığa dayalı, sebep sonuç ilişkileriyle.
– Müzik algısı gelişmiş çocuklar: Müzikle.
– Sözel algısı gelişmiş çocuklar: Dinleyerek ve okuyarak.
