Özgüven bireyin kendisi sevmesi ve kendisine yönelik iyi duygularla içinde bir şeyleri yapabilme gücü ve inancını hissetmesidir. Özgüven duygusu, bireylerin yaşamlarının her anında en küçük sorumluluktan en büyük sorumlulukları yerine getirmeye küçük sorunlardan büyük yaşam sorunlarını çözmeye kadar yaşamın bütün dönemlerinde ihtiyaç duyduğu yapabilme gücüdür.
Özgüven duygusunu insanlar yaşamlarının ilk yıllarından itibaren kendi özlerinden ve bulundukları yetişme ve büyüme ortamından aldıkları mesajlarla kendileri içlerinde yapılandırırlar. Bu yapılandırma süreci bir bitkinin yetiştirilmesine benzetilebilir. Çiftçi bir meyve ağacı yetiştirmek için toprağı hazırlar ağacını zararlı böceklerden korumak için ilaçlar ve bakımını yapar, suyunu verir ve ağacının güneş almasını sağlar ve ağacının büyüyüp meyve vermesi için gerekli yetişme ortamını oluşturur . Çiftçinin bu emeği ağacın tohum çekirdeğinin içinde bulunan gizilgüçle birleşir ve ağaç büyümeye başlar.
Özgüven gelişimi de bu duruma benzer.Anne baba ve çocuğun etrafındaki yetişkinler, çocukların özünde olan gelişmeye hazır potansiyeli, kaliteli bir ürüne dönüştürmek güçlü ve özünü ortaya çıkaran verimli bir birey olmasını sağlamak için gerekli olan büyüme ve yetişme koşullarını hazırlar ve ona gelişmeye elverişli imkanları sunar.Bu imkanlar sonucu özünden ve çevresinden büyüme ve gelişme için gelen mesajları alan çocukta özündeki bu yapabilme gücünü oluşturmaya başlar.
Özgüven duygusu bir anne babanın çocuğuna yaşamı boyunca vereceği en büyük armağanlardan biridir. Özgüven gelişimi doğumla başlayarak yaşam yolculuğu boyunca yaşamın özellikle ilk yıllarında bireyin içindeki güç kaynağının temel yakıtı çevreden gelen mesajlarla gelişmeye başlar. Yaşanan her tecrübe çocuğun etrafındaki yetişkinlerle gerçekleşen her etkileşim bu kaynağın gücünü etkiler.
Özgüveni yüksek olan çocuklar
Kendilerini duygularını rahatlıkla ifade ederler.
Kendini ihtiyaçlarını ifade edebilir gerektiğinde yardım isteyebilir.
Sorumluluk almada isteklidir.Kendi sorumluluklarını zamanında yerine getirirler.
Kaç yaşında olursa olsunlar kararlarını kendileri vermek için emek verirler.
Öğrenmeye karşı merak ve istek doludurlar. Soru sorar , merak eder ve araştırır.
Zorluklarla baş edebilir ve yaşına göre kendince sorunlarını kendisi çözmek için çaba harcar. Mücadeleden korkmazlar.
Yaşamda farklılıklara ilgi duyarlar
Kolaylıkla arkadaş edinirler.En az 2 yakın arkadaşa sahiptirler.
Toplum önünde rahatlıkla konuşurlar.Etrafındaki insanlara karşı hoşgörülüdürler.
Hata ve başarısızlıkları sonucunda duygusal olarak derin yaralar almazlar.
Toplum içinde girişkendir ve rahatlıkla kendini ifade eder.
Yaşamalarındaki coşku,heyecan ,ve neşe davranışlarına da yansır.
Aşağıdaki durumlar ve etkenler çocuğun özgüven düzeyini olumsuz etkiler
Anne baba çocuk ilişkisinin zayıf olması çocuğa yeterince zaman ayıramaması
Anne babanın çocuğuna sevgisini ifade edememesi veya gösterememesi
Çocuğun ihmal edilmesi veya anne babadan uzun süreler uzak kalması
Çocuğa aile içinde kendini ifade etme fırsatının verilmemesi, çocuğun ciddiye alınmaması
Anne babanın kendi özgüveninin zayıf olması
Anne babanın kendi ruh sağlığı sorunları yaşaması,
Anne babanın öfke kontrolsüzlüğü kendini kontrol edememesi,
Anne babanın baskıcı ve otoriter bir tutum sergilemesi
Anne babanın aşırı mükemmeliyetçi olması çocuğun yaptığı hiçbir şeyden memnun olmaması
Anne babanın aralarında çocuk eğitimi konusunda anlaşamamaları, farklı düşünce ve inançlara sahip olmaları
Anne babanın çocuğu devamlı başka akranlarıyla kıyaslaması
Anne babanın çocuğuna sıkça şiddet uygulaması
Anne babanın çocuğa sorumluluk vermemesi onu aşırı koruyup kollaması
Anne babanın kendi aralarındaki olumsuz ilişki problemleri
Aile geçimsizliği,
gibi durumlar çocuklarda özgüvenin yapabilme inancının zayıflamasına neden olur.
ÇOCUKLARDA ÖZGÜVEN GELİŞİMİ İÇİN 20 öneri
Aile ortamınızda anne baba olarak aranızdaki sevgiyi geliştirin. Aile mutluluğunuzun artması için gayret edin.
Çocuklarınıza özel zaman ayırarak, birlikte olduğunuz anlarda onlara önemli olduklarını hissettirin.
Çocuklarınıza onları sevdiğinizi ifade edin, onlarla aranızda küçük sevgi zamanları oluşturun.
Çocuğunuzun hiç ummadığı bir anda ona arkasında sımsıkı sarılın ve ona iyi ki benim yavrumsun deyin.
Çocuğunuzla birlikte geçirdiğiniz zamanlarda bir an durun ve onu çok sevdiğinizi onun sizin için çok önemli olduğunu dile getirin.
Çocuğunuzla sıkça sohbet edin. Çocuğunuzun yaşamındaki her şey konusunda onunla sohbet edin.
Ailenizde çocuğunuza kendisini ifade etme olanağı sunun. Farklı konularda çocuğunuzun fikirlerini alın.
Çocuğunuzu başkalarıyla kıyaslamayın. Çocuklarınızın çabalarını övün.
Çocuğunuzu doğru cümlelerle cesaretlendirin.
-Bu makinenin parçaları ile uğraşmak hoşuna gidiyor galiba.
-Bu projeyi tamamlayacağını biliyordum.
Çocuklarınıza karşı anlayışlı ve merhametli olun.Yaptığı hatalarda çocuk olduklarını unutmayın.
Çocuklarınıza onların da ailenin bir üyesi olduklarını hissettirin. Ailenizle ilgili kararlarda fikrini alın.
Çocuğunuzun güçlü yönlerini takdir ederken ,zayıf yanlarını görmezlikten gelmeyin, dürüst olun, ama onları acımasızca eleştirmeyin.
Çocuklarınızı anlattıklarını size sorduklarını dinleyin.
Çocuklarınıza yaşamı öğrenebileceği sorumluluklar Kendisine güvenilip sorumluluk verilen çocuklar kendilerini yararlı ve önemli hissederler.
Çocuğunuzun kendine özgü ilgi alanlarını yeteneklerini ortaya çıkarmasında yardımcı olun.
Çocuklarınızdan yapamayacakları şeyleri beklemeyin , onların önüne ulaşılması zor hedefler koymayın.
Çocuklarınızın yaptığı hatalarda ve karşılaştıkları başarısızlıklarda onları inciten benliklerine zarar veren onları aşağılayan kelimeler kesinlikle kullanmayın.
Çocuğunuza her gün mutlaka kitap okuyun ve okuduklarınız hakkında birlikte sohbet edin.
Çocuğunuzu erken yaşlardan itibaren beceri ve yetenek kurslarına gitmeye teşvike din.
Aşağıdaki sözleri yeri geldikçe çocuğunuza kullanın.
“Seninle gurur duyuyorum. “
“Herkes hata yapabilir. “
“Yardımlarından dolayı teşekkür ederim.”
“Ben senin bunu yapabileceğine inanıyorum.”
“Seni seviyorum.”
“Ne kadar düşüncelisin.”
“Sana güveniyorum.”
“Seninle vakit geçirmek çok hoşuma gidiyor.”
