Depresyon, her insanda farklı bir biçimde ortaya çıkan karmaşık bir durumdur. Bazı basit ve anlaşılabilir özellikleri olsa da, genellikle fark edilemeyen belirtileri de bulunmaktadır. O nedenle, bu belirtileri bilmek ve farkına varmak oldukça önemlidir.
Her insanın aklı inanılmaz derecede karmaşık bir yapıya sahiptir. Bu bağlamda, aklı anlamak üzere yapılan her çalışmanın bir anlamda yetersiz kaldığını söylemek de yanlış olmayacaktır. O nedenle, örneğin depresyonun belirtileri konusunu açtığınızda, bunların sıradan bir biçimde liste haline getirilemeyeceğinin hemen farkına varırsınız. Bu sorunla görünürde hiçbir bağlantısı olmayan davranışlar, durumlar ve tavırların derinlere inildiğinde aslında depresyonla ilişkili oldukları anlaşılmaktadır.
Depresyon farklı biçimlerde ortaya çıkar, farklı yoğunlukta yaşanır ve çok geniş kapsamlı dinamiklere sahiptir. Gözünden yaş gelen herkes depresyonda değildir; benzer şekilde gülümseyen herkesin de mutlu olduğunu söyleyemeyiz. Bu nedenle, depresyonun belirgin ve ayırt edilebilir bir durum olmadığının altını çizmek gerekir.
“Depresyon, içinde hem mahkum hem de acımasız bir gardiyan olduğunuz hapishaneye benzer.”
– Dorthy Rowe
Depresyonun çoğu kez fark edilemeyen birtakım belirtileri bulunmaktadır. Bu noktada şu gerçeğin de altını çizmek gerekir. Bu belirtileri gösteren herkesin mutlaka depresyonda olduğunu söylemek mümkün değildir. Aşağıda detaylarını vereceğimiz belirtiler, sadece bu problemin var olabileceğine ilişkin bir gösterge niteliği taşımaktadır. Ancak bu göstergelerin birlikte ve bir mantık çerçevesi içerisinde değerlendirilmesi gerektiği de akıldan çıkarılmamalıdır. Şimdi bunlardan yedi tanesini hep birlikte inceleyelim.
1. Bir Hastalıkla İlgili Olmayan Fiziksel Rahatsızlıklar
Belirli bir nedeni olmadan ortaya çıkan kas ağrıları, migren, sık bir biçimde yaşanan hazımsızlık, ani baş dönmeleri ve bunlara benzer rahatsızlıklar bu kapsama girmektedir. Bu tür durumlarla karşılaştığınızda ve doktora gittiğinizde, vücudunuzda herhangi bir anormalliğin bulunmadığını öğrenirsiniz. Ancak yaşadığınız rahatsızlıklar da bir türlü geçmek bilmemektedir.
Yukarıda belirtilen durumlara ek olarak, aslında bu tür bir rahatsızlığın hiç olmadığı fakat sağlığınızla ilgili birtakım şüphelerinizin bulunduğu durumlarla da karşılaşılmaktadır. Boğazınızda soğuk algınlığı nedeni ile oluşan bir ağrıyı beyniniz size “acaba bu bir lösemi belirtisi olabilir mi?” diye iletebilmektedir. Ya da benzer şekilde kalbinizin çok hızlı atması nedeniyle içinizden bir ses size bunun bir kalp rahatsızlığının başlangıcı olabileceğini fısıldayabilir.
2. Toplantıları Ertelemek Ya Da İptal Etmek
Geriye dönüp baktığınızda bir süredir her türlü sosyal faaliyeti ertelediğinizi aniden fark edersiniz. Bunun nedeni kendinizi çok meşgul hissetmeniz ya da evden dışarı çıkmak istememeniz olabilir.
Aslında diğer insanlarla buluşup sosyalleşme fırsatlarının ciddi bir biçimde azalmış olması, kendi isteğiniz dışında gerçekleşen bir durumdur. Gerçekte kendinizi diğer insanlardan izole etmek gibi bir düşünceye sahip olmazsınız. Ancak bu tür aktivitelere katılmak için kendinizi çok yorgun hisseder ya da dikkatinizi daha fazla çeken başka şeyler bulursunuz.
3. Yavaş Bir Biçimde Hareket Etmek
Depresyonun genellikle fark edilmeyen belirtilerinden biri de çok yavaş hareket etmektir. Depresyondaki bir insanın beyni, huzurlu ve mutlu bir kişinin beynine göre çok daha farklı çalışmaktadır. Bu durum, motor yeteneklerini etkiler ve hareketlerin daha yavaş yapılmasına neden olur.
Kimi zaman bu tür bir insan adeta yavaş çekimde hareket ediyor gibi bile görünmektedir. Bu durumdaki kişilerin dışarıdan verilen bir uyarıya karşı reaksiyonları da normalden daha fazla süre almaktadır.
Böyle bir insanla konuştuğunuzda, size cevap vermeden önce söylediklerinizi sanki derin derin düşünüyormuş gibi bir his uyandırır.4. Egzama (Atopik Dermatit) Rahatsızlığı
Egzama (atopik dermatit) ile depresyon arasındaki ilişkinin ne olduğuna yönelik net bir bilimsel açıklama henüz bulunamamıştır. Ancak ABD’de bulunan Wisconsin Üniversitesinde yapılan bir çalışmaya göre, egzama probleminin genellikle depresyondaki kişilerde görüldüğü sonucuna ulaşılmıştır.
Egzama, deride kaşıntıya ve acıya yol açan bir hastalık türüdür. Bu hastalığın sebebi henüz keşfedilebilmiş değildir. Buna rağmen, egzamanın genellikle insanların içinde bulundukları ruhsal durumla ilgili olduğu düşünülmektedir.
5. Aşırı Derecede Televizyon Seyretmek; Depresyon Belirtilerinden Diğer Bir Tanesi
Televizyon karşısında çok fazla vakit geçirmek, bilgisayar ekranının önünde çok fazla zaman harcamak ya da uzun süre akıllı telefonunuzun ekranından gözünüzü ayırmamak depresyon belirtileri olabilir. Sonuç itibariyle, bu ekranlarla sürekli ve neredeyse saplantı derecesine varan bir ilişki içerisine girmiş olursunuz. Bu tür bir durum ise kendinizi dış dünyadan izole etmenin farklı bir çeşididir.
Aşırı derecede televizyon izleyen insanlar büyük çoğunlukla “hiç düşünmemeyi” isterler. İçinde bulundukları gerçeklikten uzaklaşmak ve başka şeylere dikkatlerini vermeyi tercih ederler. Bir ekranın karşısında uzun saatler geçirdiğinizde kendi kendini tüketip bitiren bir kişiye dönüşme ihtimaliniz oldukça kuvvetlenir. Bu tür bir kişinin de kendisini çevreleyen insanlar ile herhangi bir ilişki içinde olmak istemeyeceğini bilmek gerekir.
6. Cinsel İstek Duymamak
Cinsel anlamda bir isteksizlik yaşanıyorsa ve bu durum uzun süre devam ediyorsa, böyle bir sorunun oluşmasında depresyonun rolü olabileceğini düşünmek gerekir. Ancak bu bulguya ulaşabilmek için oldukça dikkatli bir şekilde değerlendirme yapmak gerekir. Çünkü ortaya çıkan bir problemin doğrudan otomatik olarak bir diğer problem ile bağlantılı olduğunu söylemek yanlış olacaktır.
Bu aşamada dikkate alınması gereken faktör, normal ve alışılagelmiş seviyede duyulan cinsel istek olacaktır. Eğer istek seviyesi genel ortalamaların altına düşmüş ve sürekli bir biçimde düşük seviyelerde bulunuyorsa, büyük ihtimalle bir sorunun olduğunu bilmek gerekir. Çünkü depresyon sahibi insanların erotik içerikli tavır ve davranışlarda bulunması oldukça zor bir durumdur.
7. Sık Sık Hata Yapmak
Depresyon sorunu yaşandığında insan beyni normalden daha yavaş bir biçimde çalışır. Aynı zamanda konsantrasyon problemleri yaşamak, fikirleri bir düzene sokma konusunda problemlerle kaşılaşmak ya da aktivite planlaması yapma konusunda zorluklar yaşamak sıklıkla rastlanan durumlar arasındadır. Depresyondaki insanların genelde gün içinde çok sayıda küçük hatalar yapması bu nedenden kaynaklanmaktadır.
Günlük hayatta sık sık yapılan bu tür küçük hatalar arasında unutkanlık, basit konulara ilişkin yaşanan akıl karışıklığı, dikkatin dağılması ve öğrenme zorlukları ilk akla gelenlerdir. Bu durumdaki kişiler, adeta bulundukları yerde tam olarak değillermiş gibi bir his uyandırırlar.
Yukarıda saydığımız tüm bu depresyon belirtileri, bu sorunu yaşayan kişiler tarafından genellikle fark edilmezler. Benzer şekilde çevrelerindeki insanlar da bu durumun farkına varmazlar. Bu belirtiler ortaya çıktığında, özellikle birden fazlası aynı zamanlarda görüldüğünde, durup neler olduğunu düşünmenin zamanı gelmiş demektir.