Çocuğunuz sizi taklit ediyor Çocuğum kime benziyor, çocuklar kime çeker, çocuğum kime çekmiş, çocuk nasıl disiplin edilir…
Çocuğunuzun kötü huylarından şikayetçi misiniz? Sizi üzen bir davranışını ‘Babasının ailesine çekmiş!’ diye mi açıklıyorsunuz? Acı ama gerçek: Suçu başkasına atmadan önce kendinize bakmanız gerekiyor çünkü çocuğunuz sizi taklit ediyor!
Çocuklar büyürken taklit yoluyla hayata hazırlanıyor. Uzmanlar, 3 yaşındaki taklit döneminden başlayarak yetişkin olana kadar çocukların her şeyi davranışla öğrendiklerine dikkat çekiyor. Öncelikli rol model olan ebeveynlerin de sözlerle değil, davranışlarıyla örnek olarak çocuklara doğruları gösterebileceğini belirtiyor.
Çocuklar, oyun çağından, kurallı eğitim dönemi ve sosyal çevreyle etkileşim aşamalarına kadar kişiliklerini oluştururken çevresindekilerin davranışlarını taklit etme eğilimindedirler. Hayata hazırlanırken rol modele ihtiyaç duyan çocuklar, iyi veya hatalı davranışları bu yolla kazanırlar. Yeşilay Dergisi’nin Şubat sayısında, bireylerin neden rol modele ihtiyaç duyduğu, bağımlılıkları önlemede rol modelin önemi konusu ele alındı. Konuyla ilgili olarak Yeşilay Dergisi’ne bilgi veren Psikolog ve Aile Danışmanı Özgül Piyade Bozkuş, çocukların rol model olarak doğru insanlarla karşılaşmalarının ileriki yaşlarda onların kişiliğine ve yaşamına olumlu etkiler yaptığını belirtiyor.
Anne-babaların, kendisi ve çevresi ile barışık bireyler yetiştirebilmek için öncelikle davranışlarıyla çocuklarına doğru örnek olmaları gerektiğini söyleyen Bozkuş, kurallı öğrenme çağında çocukların, alışkanlıkları kurallarla kazandığını, sonraki dönemde ise okulla beraber öğretmenine, arkadaşına, televizyonda herhangi bir karaktere veya ailenin bulunduğu sosyal çevrede değer gören birine benzemeye çalıştığına dikkat çekiyor. Çocuğun önünde iyi modeller olması halinde, sağlıklı bir kişilik oluşacağını belirten Bozkuş, eğer kötü bir rol modelle bir aradaysa çocuğun farkında olmadan olumsuz yönlerini almaya başladığını söylüyor.
Doğru rol model için aileler bilinçli olmalı
Rol modelin, çocuğun izlediği çizgi filmdeki bir karakter de olabileceğini hatırlatan Psikolog Bozkuş, şu bilgileri veriyor: “Çocuklar çevresindeki aile yakınlarını, çizgi film karakterlerini veya televizyonda izlediği ünlü kişileri rol model alabilir; onlar gibi konuşmak, giyinmek, yaşam tarzlarını kendi hayatında uygulamak isteyebilir. Bunlar çocuğun kişilik gelişiminin şekil alması yönünde etkilidir.
Bir anne çocuğunu yetiştirirken sigara içilmemesi, yalan söylenmemesi gerektiğini sürekli anlatmıştır. Ama kendisi sigara içiyorsa veya yalan söylüyorsa, çocuk söyleneni değil, annenin yaptığını yapacaktır. Anne-babanın çocukların üzerindeki etkileri asla tartışılamaz. Çocukların, dış dünyadan farkında olmaksızın aldığı iyi veya kötü rol modeller konusunda ailelerin farkında olması gerekiyor.”
Çocuk, yetişkin olana kadar her şeyi davranışla öğrenir
Bağımlılıklar konusunda ebeveynlerin çocuklarını eğitmeye çalışırken, kendilerini de eğitmeye devam etmeleri gerektiğinin vurgulandığı Yeşilay Dergisi’nin Şubat sayısında, uzmanlar ailelerin ve öğretmenlerin bağımlılıklarla ilgili olarak çok iyi bir gözlemci olmalarını, bir sorunla karşılaştıklarında nasıl davranmaları gerektiği konusunda eğitim almalarını öneriyor. Bağımlılıkla ilgili olarak ünlülerin de güçlü birer rol model olduğunu söyleyen uzmanlar, ünlülerle ilgili haberleri verirken medyaya da büyük sorumluluk düştüğüne dikkati çekiyor.
