Çok yorgunsunuz ama uyuyamıyor musunuz? Problem büyük olasılıkla neden uyuyamadığınız ve neden kötü uyku kalitesi ya da uykusuzluk çektiğinize dair bir fikrinizin olmamasından kaynaklanıyordur. Bu sıkıntınız sağlık durumunuzdan olabileceği gibi, depresyon veya anksiyete gibi psikolojik bir nedenden dolayı da ortaya çıkabilir.
Ayrıca, kötü uyku alışkanlıklarına ve İnsomnia’ya (uykusuzluk hastalığı) neden olabilecek yaşam tarzları da vardır. Beslenme alışkanlığı ve alkol de bu nedenler arasındadır. Nedeni ne olursa olsun, hem yorgun olup hem de uyuyamıyorsanız İnsomnia’nızın nedeninin “şaşırtıcı” olduğunu keşfedeceksiniz.
1- Uyku Hapları. Bu sizi çok şaşırtabilir ama uyuyabilmek için aldığınız uyku hapları uykunuzu bozan en büyük etkenlerden biridir. Diğer bir durum ise uyku haplarına kolaylıkla bağımlı olabilmeniz ve onlar olmadan iyi bir uyku çekememenizdir. Tabii ki uyuyacaksınız ama buna değer mi? Sizi biraz uğraştırabilir ama uykunuza etkiyen şeyi değiştirebilirseniz, İnsomnia’yı(uykusuzluk) atlatabileceksiniz, bu bir kaç saat karanlıkta uyanık uzanmak anlamına gelse bile…
2- Gün İçinde Uyuklamak. Gün içinde kısa süreli uykular geceleri uyumayı çok zor hale getirmektedir. Gece yeterli ve sağlıklı bir uyku çekememeniz, gün içinde yorgun hissetmenize neden olur ve sinir bozucu bir hal alır. En sonunda bu kontrol edilemeyen tehlikeli bir döngü haline gelir. Çocukların aksine erişkinlerin -çok yaşlı olanlar dışında- gün içinde uykuya ihtiyacı yoktur; eğer gün içinde uykuya çok ihtiyaç duyarsanız kendinize yarım saatlik bir sınır koyun ve öğleden sonra uyumayın, yoksa uykusuzluğa davet çıkarmış olursunuz.
3- Sigara. Kahve ve alkolün uyarıcı olduğunu öğrenmiştiniz, peki ya sigaranın da bir uyarıcı olduğunu fark etmiş miydiniz? Akşamları uyarıcı -kahve, çay- almayı bırakıp yatmadan önce hala bir kaç sigara içiyorsanız; ya da sakin bir şekilde kitabınızı okuyup bir yandan da sigara içip uyumayı bekliyorsanız bunun gerçekleşmeme ihtimali olduğunu aklınızdan çıkartmayın. Bu durumda çözüm geceleri sigara içmemek ya da sigarayı tamamen bırakmaktır. Bunun uyku kalitenizi ne kadar arttırdığını görünce çok şaşıracaksınız.
4- Çalışma Saatleri.Birçok insan gece evde uyurken, maalesef bir kısmının geceleri çalışması gerekiyor. Eğer çalışma saatleriniz sürekli değişiyorsa uykusuzluğunuzun en önemli nedeni bu olabilir. Gece çalışmanız gerekiyorsa geceleyin vücudunuzu gündüzmüş gibi, gündüzleri ise geceymiş gibi kandırabilirsiniz. Gün içinde uyurken odanızı tamamen kararttığınızdan, gece çalışırken ise ışığınızın aydınlığının yeterli olduğundan emin olunuz. Bunların dışında, düzensiz çalışma saatli işlerden uzak durmaya çalışın.
5- Rutin Eksikliği. Çocuğu olan birçok insan hayatta bir düzen olmasının ne kadar önemli olduğunu iyi biliyorlardır. Bir çocuğun uyku düzenini değiştirmeye kalkarsanız, uyumaları gereken zamanlarda uyumadıklarını ya da uyuyamadıklarını görürsünüz. Genelde küçük çocuklar gece olduğu gibi gün içinde de uykuya ihtiyaç duyarlar; örneğin okul sonrası akşama doğru. Erişkin bireyler de bir düzene ihtiyaç duyarlar, ancak tabii ki de çocuklarınkinden farklı bir düzene. Uykusuzluk sorunu yaşıyorsanız, aynı saatte yatmayı ve kalkmayı deneyin.
6- Çevresel Faktörler. Uyuduğunuz çevre iyi değilse(daha doğrusu “mükemmel” değilse) uykunuz kaçabilir. Tipik bir negatif etken; yanında uyuduğunuz kişinin sesli bir şekilde horlaması ve çok hareket etmesidir. Bu durum herkesin uykusunu kaçırır ya da uykusunda rahatsız eder. Daha kötüsü, uyuduğunuz çevrede zehirli ya da kimyasal maddeler varsa bu da normal uyuyan bir insanı uykusundan alıkoyabilir. Aşırı sıcaklık, alışık olunmayan ışık, gürültü ve konforsuz bir yatak da rahatsız edici çevresel faktörlerdendir.
7- Reçeteli ilaçlar. Hasta oldunuz ve tek yapmak istediğiniz uyumak, ama buna rağmen uyuyamıyorsunuz. Ne yazık ki reçeteli veya reçetesiz birçok ilacın ortak yan etkisi uyku düzenini etkilemeleridir. Ancak uyumayı zorlaştıran şey ilacın içindeki etken maddeler olduğundan bu durum uzun vadeli sorunlar meydana getirmez. Hastalığınız geçince ilaçları almayı bırakmakla beraber normale döneceksiniz. Bu da demek oluyor ki düzenli uyku alışkanlığına kavuşacaksınız.
8- Depresyon. Depresif olan kişiler genelde yorgunlardır, bundan dolayı depresyon uykusuzluğun en yaygın nedenlerinden biridir. Ayrıca depresyon ABD’deki en yaygın mental bozukluklardan birisidir ve belki de depresif insanların, neden kaygılarını ortadan kaldıracak yeterlilikte uyku çekmekte bu kadar problem yaşadığını buradan anlayabilirsiniz. Bununla beraber Bipolar bozukluk gibi diğer duygudurum rahatsızlıkları da kalitesiz uyku çekmenize neden olabilir. Uykusuzluk probleminiz varsa bunun psikolojik nedenleri olup olmadığını kontrol ettirmek için profesyonel desteğe ihtiyacınız olabilir.
9- Sağlık Durumu. İnsomnia’ya neden olabilecek ve uykuyu engelleyebilecek birden çok fiziksel sağlık sorunu vardır. Eğer düşünecek olursanız, acı çeken birinin ya da sağlık problemlerinden muzdarip birinin uyku konusunda zorluk çekeceğini anlayabilirsiniz. Gebelik ve menopoz gibi normal durumlar bile uykusuzluğunuzun bir nedeni olabilir. Eğer uyku için mücadele ediyorsanız ve bir çeşit sağlık problemi tanımlayabiliyorsanız, rahatlayın, gevşeyin ve derin bir nefes alın. Ek bir ilaç almadan da uyuyabilirsiniz.
10- Yorgunluk. Ne kadar garip değil mi? İnsomnia ve iyi bir uyku çekememe problemi, fazla çalışma ve aşırı yorgunluk yüzünden gelişebilir. Yoğun fiziksel egzersizler ya da çok fazla kahve ve alkol tüketimiyle beraber uzun süre ayakta kalmaya çalışmak sonucunda belirtiler ortaya çıkar ve uykusuzluk baş gösterir. Öğrencilerin daha uzun süre ders çalışabilmek için aldığı akıllı haplar da İnsomnia’ya- Uykusuzuğa neden olabilmektedir.
11- Çok Fazla Kafein. Herkes kafeinin uyarıcı bir madde olduğunu bilmez, bilenler ise çoğu zaman hem kahvede hem de çayda kafein bulunduğundan habersizdir. Bu yüzden sabahları güne başlamak için kullanılacak bir şey varsa o da kahvedir, fakat geceleri içtiğiniz bir veya iki fincan sert kahve uyuyamamanıza sebep olabilir.Araştırmalar gösteriyor ki; kafein insan vücudunda 8 saate kadar kalabiliyor, yani kötü uyku kalitesinden muzdaripseniz öğlen sonrası kahve ve çaya “güle güle” deyin ve bir daha asla gece içmeyin.
12- Çok Fazla Yemek. Akşam yemeğinde ya da yatmadan önce aşırı yemek sizi büyük ihtimalle uyanık tutacaktır. Bu konuda en iyi uygulama yatmadan önce hafif yemekler yemeniz, aksi takdirde sindirilemeyen yemekler sizi rahatsız edecek; doğal olarak vücudunuzun rahatlaması ve uyku durumuna geçmesi daha da zorlaşacaktır. Özellikle baharatlı yemekler mide yanmasına neden olarak birçok insanda uyuma problemlerine yol açmaktadır
