Uzamsal Zekanın Ne Olduğunu ve Nasıl Geliştirileceğini Biliyor Musunuz?
Uzamsal zeka bir yetenekler bütünüdür. Görsel dünyayı algılama,değişiklik yapma ve kişinin ilk algılarında farklılık yaratma ve görsel deneyimini yeniden oluşturma olarak özetlenebilir.
Bu bağlamda, buna uzamsal zeka denir çünkü ister gerçek ister hayali olsun, uzamsal sorunların çözülmesiyle ilgilidir. Bu tür zeka, kişinin renkler, çizgiler, şekiller, uzay ve aralarındaki ilişkiyi “yönetme” becerisiyle alakalıdır. Resim ve fotoğrafları uzamsal olarak düşünmeye meyilli insanlar, onları görselleştirir, tasarlar ya da çizer.
Bir psikolog, araştırmacı ve Harvard Üniversitesinde profesör olan Howard Garner, uzamsal zekayı üç boyutlu düşünme becerisi olarak tanımlar. Bu da dış ve içsel resimleri algılamamızı, onları yeniden oluşturmamızı, değiştirmemizi ya da düzenlememizi sağlayarak grafik bilgileri deşifre etmeye yarar.
“Eğer bir sorunu çözmek için bir saatim olsaydı bunun 55 dakikasını sorunu düşünmeye 5 dakikasını da çözümleri düşünmeye ayırırdım.”
– Albert Einstein
Uzamsal zekanın önemi ve kullanımı
Kendimizi uzayda nasıl konumlandıracağımızı bilmek gerçekten çok önemlidir. Yaptığımız ilk şey diğer yerlerle nasıl bir ilişkide olduğumuzu anlamak için uzamsal pozisyonumuzu belirlemektir (örneğin, bir yerden bir yere gidebilmek için). Başka bir deyişle, hareket etmek için bulunduğumuz pozisyondan gitmeyi amaçladığımız yere hayali bir vektör çizeriz.
Ayrıca uzamsal zekamızı, (özellikle bilmediğimiz/ tanımadığımız yerlere giderken) araba kullanmak ve park etmek, bir model oluşturmak, kendimizi yönlendirmek, başka bir açıdan bakan bir insana talimatlar vermek ve araç gereç kullanmak gibi işlerde de ölçebiliriz.
Uzamsal zeka ayrıca, malzemelerden bir şeyler yaratmak ya da bir bina planı oluşturmak gibi daha az yaygın olan aktivitelerle de çok ilgilidir. Bu bağlamda, hem mimarlar hem de heykeltraşlar bu tür zekaya sahiptir. Bununla beraber, bu durum sürekli ve özel eğitim görmelerine de bağlı olabilir.
İnsan zekası, zeka katsayısından çok daha fazlasıdır. Zeka ile ilgili ana problem, bunun için tek bir tanım olmamasıdır ve her şeyden önemlisi geçerli, kullanışlı ve belirleyici bir şekilde bunu ölçme yöntemi üzerinde anlaşılmamıştır. Mizaha, ironiye ve hatta toplumun ve doğanın sunduğu zorluklara yaratıcı bir şekilde cevap verme kapasitesine nasıl puan verebiliriz ki?
“Gerçek zeka sessizce çalışır. Sakinlik, yaratıcılığın ve sorunlara çözümlerin bulunduğu yerdir.”
– Eckhart Tolle
Uzamsal zekayı nasıl geliştirebiliriz?
İnsanlar, genel olarak zekayı geliştirebildikleri gibi uzamsal zekayı da geliştirebilir. Bu bağlamda, uzamsal zekayı ölçmek için kullanılan becerileri geliştirmeye çalışmanın faydalı olduğu görülmüştür.
Bu yüzden, bu egzersizler uzamsal döndürme, aynı yerdeki ya da benzer pozisyondaki ki objeyi karşılaştırma ve çeşitli uyarıcılara karşı uzamsal dikkat göstermeyi içerir. Hepimiz belli bir şekilde bu beceriyi geliştirme şansıyna sahibiz.
Bununla birlikte, uzamsal zekanın birçok açıdan genetik olduğu gerçeği,onu geliştirmek için çabalamamamız gerektiğini de göstermez.
Bir taraftan, uzamsal becerilerimizi geliştiren işler yapabilirsiniz.Örneğin, düzenli olarak araç kullanmak, uzamsal zekayı geliştiren yollardan biridir. Araç kullanırken çevrenizdeki birçok şeye dikkat etmeniz gerekirken uzaklık oranları ve objeler arasındaki boyları da göz önünde bulundurursunuz (eğer kaza yapmak istemiyorsanız tabi ki).
Bir taraftan da, çizim yapmak ve objelerin en iyi şekilde dağıtılması ya da halihazırda uzamsal zeka ile ilgilenen insanlarla tanışmak ya da uzamsal becerilerinizi kullanacağınız oyunlar oynamak yardımcı olacaktır. Bu bağlamda, bazı bilindik oyunlar Rubik küp ve Tetris gibi video oyunlarıdır.
Bibliyografi
- Burgos, B. M. V., & Guatame, A. X. L. (2011). ¿Cómo la estrategia de mapas mentales y conceptuales estimulan el desarrollo de la inteligencia espacial en estudiantes universitarios?. Tabula Rasa, (15), 221-254.
- Dziekonski, M. (2012). La inteligencia espacial: Una mirada a Howard Gardner. Revista ArteOficio, 2(2).
- Gardner, H. (1998). Inteligencias múltiples. Barcelona: Paidós.
- Ramos, J. C., & Adánez, G. P. (1985). Inteligencia espacial y aptitud de vuelo: estudio desde las perspectivas psicométrica y del procesamiento de la información. Universidad, Facultad de Filosofía y Ciencias de la Educación.
- Suárez, J., Maiz, F., & Meza, M. (2010). Inteligencias múltiples: Una innovación pedagógica para potenciar el proceso enseñanza aprendizaje. Investigación y Postgrado, 25(1).
- Van Schaik Leon (2008). Spatial Intelligence: New Futures For Architecture. John Wiley & Son Inc Great Britain.
