Ebeveynler çocuğun üstün Zekalı olup olmadığını nasıl anlayabilir? Bir çocuğun üstün Zekalı olmasının değerlendirilmesi, konuyu çevreleyen çelişkili görüşler göz önüne alındığında, karmaşık bir süreç olabilir. Bazı eğitimciler, her çocuğun yetenekli olduğunu ve bunun da kimsenin yetenekli olmadığı anlamına gelebileceğini savunmaktadır.
Ebeveynler, kendi çocuklarının benzeyip benzemediğini görmek adına, üstün Zekalı bir çocuğun nasıl göründüğünü merak ederler. Bir çocuğu üstün Zekalı olarak sınıflandırmak zordur. Çünkü “üstün Zekalı” kavramını herkes aynı şekilde tanımlamaz.
Bununla birlikte, psikologlar ve eğitimciler üstün Zekalı çocukları, bu çocukların sahip olma eğilimindeki özelliklerinin bir profilini sunabilecek kadar araştırdılar. Üstün zekalı çocuklar hakkında ne kadar çok şey öğrenilirse, onları tanımlamak o kadar kolay olur.
Yüksek IQ (Zeka Düzeyi)
Bazı çocuklarda üstün potansiyelin belirlenmesi için IQ testleri kullanılabilir. Hangi testin kullanıldığına bağlı olarak hafif yetenekli çocuklar 115 ile 129, orta derecede yetenekli 130 ile 144, yüksek derecede yetenekli 145 ile 159, alışılmadık derecede yetenekli 160 ile 179 ve son derecede yetenekli 180. Bu aralıklar standart bir çan eğrisine dayanmaktadır. Çoğu insan 85 ile 115 arasında değişir, 100 ise mutlak normdur. Bu aralık normal kabul edilir. Bir çocuğun 100’ün mutlak normundan uzaklaştıkça, mesafenin 100’ün solunda veya sağında olmasına bakılmaksızın, özel eğitim konaklama gereksinimi o kadar artar.
Özel Yetenek
Özel yetenek, bazen sonraki yıllara kadar erişilemeyen, bazen yetişkinliğe kadar geç olan bir seviyede beceri kullanma kabiliyetidir.
Üç yaşındaki bir öğrenci üçüncü sınıf öğrencisi gibi okuyor olabilir ya da dokuz yaşındaki öğrenci yıllarca eğitim almış 18 yaşında bir yetişkin gibi piyano çalıyor olabilir. Olağanüstü yetenek müzik veya sanatsal anlamda akademik olmayan bir bölgedeyse, çocuklar yetenekli olarak tanımlanamayabilir, çünkü yetenekli programlar için yapılan testlerin çoğu akademik beceriye veya başarıya dayanır.
Yüksek Başarı
Üstün Zekalı çocuklar genellikle yüksek başarı sağlar. İyi not almadıklarında bile, başarı testlerinde, çoğunlukla yüzde 95-99 aralığında yüksek puanlar almaya meyillidirler. Öğrenmeyi severler ve öğrenmeye duydukları sevgi, hafızalarının iyi olması ve hızlı öğrenmeleri; kolayca başarılı olmalarını sağlar. Bununla birlikte, üstün Zekalı bir çocuk öğrenme motivasyonunu kaybederse, başarı testi puanı genellikle yüksek kalacaktır, ancak okulda iyi sonuç alamayabilir.
Başarı Potansiyeli ya da Üstün Olmak
Üstün Zekalı bir çocuğun okulda üstün olup olmamasına bakılmaksızın, bu potansiyele sahiptir. Birçok yetenekli çocuk doğal olarak motive edilir, bu da motivasyonun içten geldiği anlamına gelir. İlgi ve meydan okumayla motive olurlar. Bu çocuklar ile ilgilenildiğinde ve onların zorlanmaları sağlandığında, başarabilirler ve başaracaklardır. Üstün Zekalı bir çocuk okulda başarısız olmasına rağmen, evde öğrenip kendi başına başarılı olabilir.
Yüksek Hassasiyet
Yüksek hassasiyet nadiren olsa da, okuldaki üstün Zekalı çocukları tanımlamak için kullanılır; üstün Zekalı çocuklar arasında o kadar yaygındır ki, onları diğer çocuklardan ayıran özelliklerden biridir.
Duygusal olarak duyarlı olabilirler, başkalarının önemsiz saydığı şeyler onları duygulandırabilir. Fiziksel olarak hassas olabilirler, gömlek üzerindeki etiketlerden veya çorap dikişlerinden rahatsız olabilirler. Psikolog Kazimierz Dabrowski, bunu”aşırı heyecanlanma” olarak nitelendirdi.